Wymarli już ostatni polscy żołnierze wyzwalający Holandię. Część z nich żyła w Bredzie. Wymarły także ich tradycje i stowarzyszenia polonijne w Holandii. Polonijny krajobraz Bredy w ciągu osiemdziesięciu lat drastycznie się zmienił. Zmieniła się Europa.

Ta wojna rozpoczęła się już w 1990 r. gdy duchowieństwo wypełniło próżnię po upadłej partii PZPR. Krok po kroku kler zdobywał coraz większy wpływ na polskie dusze. Zaczynając od dzieci. Te dzieci z 1990 r. mają dzisiaj 40 lat.

O zarobkach w Holandii istnieje wiele mitów, szczególnie gdy się miesza zarobki brutto z netto. Statystyczna wypłata większości Holendrów, wpływająca na jego konto bankowe, nie przekracza jednak 2200 euro miesięcznie (2019) czyli brutto ok. 2900 €.

W Holandii trwa narodowa dyskusja na temat systemu oświaty. Choć holenderska oświata należy do najlepszych w Europie to jednak wobec tak szybko zmieniającego się świata powstaje w tym kraju pytanie: czego właściwie nasze dzieci mają się uczyć dzisiaj aby w roku 2037 miały z tego pożytek?

Niektórzy fachowcy twierdzą, że największym wynalazkiem XX wieku są kontenery. Dosłownie niemal wszystko z czym mamy codziennie do czynienia, wszystko co kupujemy przybyło do nas w kontenerach. Bez wynalazku kontenera świat wyglądałby inaczej.

Amsterdamska gorzelnia Lucas Bols istnieje 450 lat. Od 1997 roku alkohole tej firmy obecne są także na polskim rynku wódek, chociaż akurat wódka nigdy nie była specjalnością Bolsa. Jednak wódka to najłatwiejszy produkt destylacji a Polska to olbrzymi rynek zbytu.

Ludzie urodzeni, z grubsza, po roku 2000 zwani są pokoleniem Z. Oni mają ostry wzrok na odległość 40 centymetrów. Dosłownie i w przenośni. Ich świat z mobilnych aparatów jest bardzo ostry. Za ostry. 

Breda była jednym z miast wyzwalanych jesienią 1944 przez 1 Dywizję Pancerną pod dowództwem generała Stanisława Maczka. Na polskim cmentarzu wojskowym pochowanych jest 161 żołnierzy w tym sam generał. Dzisiaj już tylko staruszkowie w Bredzie pamiętają dzień wkroczenia Polaków do miasta.

Ostatnio miałem możliwość kilka wieczornych godzin spędzić przy polskiej telewizji. Popularne programy: Fakty po Faktach, Teleserwis, Polska i świat, Szkło kontaktowe, Dzień po dniu. Czym żyją Polacy?
 

Narody pękają na pół. Tych za i tych przeciw. Tych progresywnych, lewicowych, elitarnych i tych zachowawczych, prawicowych, kierujących się instynktami a nie rozumem. Punktem honoru jest dyskredytować przeciwnika.

Belgia jest fenomenem w Europie. Kraj który powstał dość przypadkowo w 1830 r. mimo, składa się z wielu bardzo różnych regionów kulturowych i językowych. Mało Belgów łączy co im zresztą nie bardzo przeszkadza. Łączy ich tylko wyśmienite piwo i frytki. 

Ani renesans, ani rewolucja francuska, ani rewolucja rosyjska, ani liberalizm, ani socjalizm czy jakikolwiek inny "-lizm" nie potrafił do tej pory zbudować społeczeństwa równych szans i równości społecznej. W kapitalizmie XXI wieku twoje miejsce urodzenia nadal określa twoje szanse w życiu.

Dla większości Holendrów jest to staroświecka, sentymentalna potrawa, jednak wciąż bardzo popularna. To jest głównie zimowa potrawa jak dla nas bigos. Oryginalna potrawa z smakowo dość obcą nam endywią jest prostą, chłopską potrawą która będzie smakowała.

Mimo, że Holandia jest krajem z najlepszą infrastrukturą drogową w Europie - z siecią 2500 km autostrad i 140 tys. km innych dobrych dróg - to jednak ten najgęściej zaludniony kraj Europy dusi się w korkach. Holender spędza od 50 do 70 godzin w korkach rocznie.

Być może młody Polakom wydaje się, że żyją w unikalnym kraju. Tak nie jest. Jest wiele krajów podobnych i wiele podobieństw w zmianach jakie zachodzą w całej Europie po 1990 roku. Generalnie upadek komunizmu zapoczątkował wiele zmian, w tym triumfalny powrót kapitalizmu. Także w Holandii czy Grecji.

W 1963 roku pracownik Philipsa skonstruował pierwszy prototyp kasety magnetofonowej. Ta kaseta rozpoczęła światową rewolucję w mobilnym odbiorze muzyki. Dzisiaj nie można sobie wyobrazić młodzieży bez słuchawek w uszach choć kasety są już zbędne.

Co czwarty mieszkaniec Holandii nie jest rodowitym Holendrem. Coraz więcej dylematów powoduje polityczna poprawność nazewnictwa mniejszości narodowych. Zużyły się już wszystkie zastępcze słówka: buitenlander, gastarbeider, allochtoon. Od 2016 oficjalnie używa się zwrotu: "'persoon met migratieachtergrond" czyli osoba z migracyjnym tłem.

Antropologia ras, modna na przełomie XIX i XX wieku, doprowadziła do obłędnej teorii, że mieszanie się ras nie jest zdrowe. Mimo, że Hitler był gorącym zwolennikiem ewolucji to też zapędził się w ślepą uliczkę "czystej rasy". Tymczasem ewolucja lubi mieszać i jej esencją jest competition - słowo którego nie ma w języku polskim. 

Gdy wbijam w moją holenderską wyszukiwarkę hasło "Polska" pojawia mi się na pierwszym miejscu Mr. Polska. Może nie każdy go zna, może nie każdy widziałby akurat jego jako najsłynniejszego Polaka w Niderlandach, ale dla mnie jest on ikonem generacji wielu polskich dzieci w Niderlandach.

Na długo zanim powstały takie międzynarodowe waluty jak dukat czy dolary istniały inne środki płatnicze, niekoniecznie złote lub srebrne ale też ładne, oko cieszące i jako ozdoby słynące: popularnie nazywamy je dzisiaj "koraliki i paciorki".