Cmentarny temat, pogrzeb po holendersku
Stosunek do zmarłych jest w różnych kulturach odmienny. Polskie cmentarze zalane są barwnym morzem sztucznych kwiatów i dbałość o groby jest uderzająca. Holendrzy preferują groby spersonalizowane, jeśli już w ogóle chowają bliskich w ziemi.
Najpiękniejsze cmentarze
Niewątpliwie najpiękniejszym cmentarzem w Europie, a może i na świecie jest genueński Cimitero di Staglieno który jest pięknym parkiem pełnym cudownych zabytków sztuki nagrobkowej. Do listy najpiękniejszych cmentarzy zaliczyć trzeba paryski Père Lachaise, wesoły cmentarz w rumuńskiej Săpânţa, stary żydowski cmentarz w Pradze, no i warszawskie Powązki.
W naszej kulturze dusza zmarłego jest nie mniej ważna niż było ciało za życia
Wdowy troskliwie opiekujące się grobami swoich mężów i wspominają ich niezwykle czule, gdy za życia nie powiedziały o nich dobrego słowa. Zmiatają liście z płyty, myją pomniki z porcelanowym zdjęciem, rozmawiają z mężem-nieboszczykiem. Przychodzą na grób nawet codziennie. Regularnie przychodzą też dzieci i wnuki. Zapalić lampkę i się pomodlić. A jak on był za życia? Co o nim mówili za życia? Lump, nierób i pijak!
Dzień 1 listopada jest zdumiewającym polskim świętem nie znającym sobie równego w świecie. Do kogoż z nas za życia przyszłaby cała rodzina złożyć pokłon, złożyć kwiaty i zapalić znicze? Dusze zmarłych już od pogańskich czasów są nam ważniejsze niż żywi. Z duszą nie ma żartów – lepiej ją mieć za przyjaciela niż za wroga.
Pogrzeb po holendersku
W Holandii podejście do śmierci i zmarłych jest takie jacy są Holendrzy: pragmatycznie i praktycznie. Nie ma miejsca na „duszę”, mity i stare obrzędy. Po śmierci zostają tylko wspomnienia o zmarłym, stare albumy fotograficzne, czasami miejsce w rodzinnym drzewie genealogicznym i ewentualnie spadek. The show must go on!. Dood is dood. Śmierć jest końcem życia i kropka. Czy jest „coś” po śmierci to jest twoja indywidualna sprawa.
Sama ceremonia pogrzebu jest w Holandii bardzo ważna. Każdy ma abonament na pogrzeb, tzn. od lat płaci składki w jednej z firm pogrzebowych. Bo pogrzeb po holendersku kosztuje co najmniej 6-8 tys. euro [zobacz ile kosztuje pogrzeb]. Pogrzeby nabierają coraz częściej świeckiego charakteru, rzadko zobaczysz księdza lub krzyż za to zebranych gości czeka wzruszające ostatnie słowo członka rodziny, przyjaciół i najmłodszego wnuczka. Dobre wspomnienia o zmarłym, czasami pokaz slajdów z jego życia. Po ty tradycyjnie kawa, plasterek ciasta lub „broodje ham of kaas” (bułka z serem lub szynką). To wszystko przy modnej w danej chwili cmentarnej muzyce, wybranej osobiście przez zmarłego lub jego „nabestaanden” (rodziny zmarłego).
W trakcie ceremonii pogrzebowej w auli cmentarnej bliscy opowiadają zebranym o zmarłym. Historie i anegdoty. Żona, wnuczek i bliski przyjaciel. Pokazuje się slajdy z życia zmarłego. Coraz częściej ceremonia pogrzebowa staje się imprezą na cześć życia i śmierci włącznie z szampanem i muzyką. Muzyka jest ważnym elementem uroczystości.
- Według holenderskiego prawa istnieją trzy formy pochówku zmarłego: pochowanie w ziemi, kremacja i w bardzo wyjątkowych wypadkach "zeemansgraf" czyli grób marynarza - spuszczenie zwłok do morza. Rozważa się czwartą możliwość; rozpuszczenia zwłok w chemikaliach - alkaliczną hydrolizę (resomacja).
- Holenderskie prawo zezwala na pochówek w morzu, ale nie na wodach terytorialnych. Osoby zmarłe, których miejsce spoczynku ma nie być miejscem pielgrzymek, również mogą otrzymać "grób marynarski", jak miało to miejsce w przypadku przywódców Al-Kaidy (Osama bin Laden) i Państwa Islamskiego (Abu Bakr al- Bagdadi).
W krajach anglosaskich grób marynarski jest dozwolony w wielu wyznaczonych miejscach także w wodach terytorialnych. - Prochy zmarłego można rozsypać w wyznaczonych miejscach na cmentarzach ale także we własnym ogródku lub w morzu.
- Zespół zajmujący się w pierwszymi czynnościami wobec zmarłych osób (np. w wypadkach) gdy nieznana jest rodzina, nazywa się... Trup (Team Rampendienst, Uitvaarten en Pension).
Top przebojów holenderskiej auli pogrzebowej 2022:
- Time to Say Goodbye - Andrea Boccelli & Sarah Brightman
- Ave Maria - różne wykonania
- Mag ik dan bij jou - Claudia de Breij
- The Rose - André Rieu
- Et Les Oiseaux Chantaient - Sweet People
- Tears In Heaven - Eric Clapton
- Hallelujah - różne wykonania
- We'll meet again - Vera Lynn
- The Rose - Bette Midler
- My Way - Frank Sinatra
- Het water - Marco Borsato
- Old And Wise - Alan Parsons Project
- Angels - Robby Williams
- Goodbye My Lover - James Blunt
- Imagine - John Lennon
- Rollercoaster - Danny Vera
Na mój własny pogrzeb wybrałbym tą piosenkę.
- 50% Holendrów życzy sobie aby ich własny pogrzeb był wesołą imprezą.
- 75% Holendrów zapoznało się z życzeniem partnera o sposobie jego pogrzebu.
- 33% Holendrów swoje pogrzebowe życzenia zawarło na piśmie.
- Od roku 2015 w Holandii umiera więcej ludzi niż się rodzi.
Holandia zawsze cierpi na niedostatek przestrzeni. Grunt jest drogi. Ten najgęściej zaludniony kraj świata nie ma możliwości chować wszystkich swoich obywateli w ziemi i zachowywać groby przez dziesiątki lub nawet setki lat, jak to jest w innych krajach. Dlatego już sto lat temu, w roku 1914 miała miejsce pierwsza kremacja zwłok w Niderlandach. Od lat 60. ilość kremacji wzrastała b. szybko.
W roku 2023 zmarło w Holandii 170 tys. osób z czego niemal 120 tys. zwłok spalono w krematorium, to jest ok. 70% wszystkich pogrzebów w Niderlandach. Pogrzeb z kremacją zwłok kosztuje ok. 4 do 8 tys. euro, pogrzeb tradycyjny może być o kilka tysięcy droższy, w zależności regionalnych cen na cmentarzach i kosztów nagrobka.
Najtaniej jest samemu umyć i ubrać nieboszczka, zbić z desek trumnę i zawieść ją do krematorium własnym samochodem. Taki pogrzeb nie będzie droższy niż €1500.
[Aktualizacja od 2009]
Przeczytaj także: