Moedernegotie czyli holenderska matka handlu z Polską
Historycy uczą nas wydarzeń, imion królów i dat bitew. Widzimy drzewa ale nie widzimy lasu. Umyka zupełnie to co w historii zawsze było i jest najważniejsze: korzyść, zysk, pieniądz. Zysk jest motorem rozwoju i historycznych wydarzeń.
Chleba i desek było potrzeba
Do rozwoju cywilizacji potrzebne jest zabezpieczenie dwóch podstawowych warunków życia: dachu nad głową i chleba do ust.
- Aby mieć dach nad głową trzeba dysponować dobrym budulcem do budowy dobrego, trwałego domu.
- Aby mieć zapewniony nasz chleb powszedni trzeba zadbać o spichlerz pełen zboża.
To właśnie były podstawy dobrych interesów jakie robili Holendrzy już we wczesnym średniowieczu w Polsce: drewno i zboże.
Woda była Holandii wrogiem i sojusznikiem
Woda jest odwiecznym wrogiem Holandii. Woda zawsze stoi "pod progiem" Holandii czyhając tylko na okazję aby rozmyć i zniszczyć ludzką prace. Ale także woda przynosiła i nadal przynosi Holandii dobrobyt. Woda jest idealnym środkiem transportowym. Najpierw była woda z... Wijsel czyli po holendersku Wisła.
Wisła i jej dorzecze była tradycyjnie krajem Polaków, lub raczej własnością potężnych feudalnych magnatów mający ten kraj w rękach. Ich zamożność gwarantował eksport na Zachód produktów rolnych i drewna z ich latyfundiów.
Wisła
Wijsel, bo tak zwali Holendrzy Wisłę wraz ze swoim dorzeczem stanowiła niegdyś idealną drogę transportową ze tego spichlerza Europy. Z olbrzymiego obszaru środkowej i wschodniej Europy spławiano towary do morza. Od Krakowa do Gdańska flisacy spławiali Wisłą poszukiwane na Zachodzie towary. W Gdańsku czekały już holenderskie żaglowce na towar. [przeczytaj: "Gdy Gdańsk był holenderskim Danswijk"]
Matka handlu
Bałtycki handel Holendrzy zwali "Moedernegotie", czyli Matka Handlu. Bo Bałtyk dał początki świetności Niderlandów.
Stosunkowo tanie surowce z bałtyckich portów od Gdańska do Rygi, holenderskie żaglowce transportowały na zachód i sprzedawały z wielkim zyskiem w portach Zachodniej Europy i basenie Morza Śródziemnego do Genui.
Także Dania zawdzięcza swój dobrobyt m.in. holenderskiej Moedrenegotie: od roku 1429 każdy żaglowiec płacił słone myto aby mógł przepłynąć przez wąską (4,5 km szerokości) cieśninę Sund (ned. De Sont) z Bałtyku na Morze Północne. Cieśnina strzeżona jest do dzisiaj przez fortece duńskiego zamku Kronborg i szwedzkiego Helsingborg (od roku 2000 wisi most rozpięty nad tą cieśniną).
Kogi - średniowieczne TIR-y
W północno-zachodniej Europie już w XII wieku handel międzynarodowy osiągnął takie rozmiary, że powstało zapotrzebowanie na duże statki handlowe do transportowania towarów z krajów nadbałtyckich. Średniowieczna organizacja Hanza była czymś na podobieństwo współczesnej europejskiej wspólnoty gospodarczej.
W regionach od Danii do Niderlandów zaczęto budować duże statki o holenderskiej i niemieckiej nazwie kogge (ang.: cog, pol.: koga) o konstrukcji bazowanej na żaglowcach Wikingów. Statki te miały rozmiary ok. 25 x 8 m i mogły transportować 100 ton towarów. Z czasem budowano coraz większe z ładownością do 250 ton. Burty kogi były tak wysokie (4-6 m), że z czasem budowano podwyższenie (mostek kapitański) aby załoga widziała wodę.
Fluitschip, po polsku fluita (lata 1600-1700) był kolejnym specjalnym żaglowcem budowany do handlu bałtyckiego, trójmasztowy statek z "grubym" gruszkowatym brzuchem powiększającym ładowność. Długość od 35 metrów.
W 1670 r. całkowita ładowność holenderskiej floty wynosiła niemal 600 tys. ton - to była połowa wszystkich europejskich flot tego okresu.
