Hans Vredeman de Vries - artystyczny influencer
Hans Vredeman de Vries (1527-1604) urodził się w Fryzji, w mieście Leeuwaarden. Ten malarz, architekt, teoretyk sztuki i architektury był jednym z najbardziej wpływowych ludzi XVI-wiecznej Europy. Jego innowacyjne opanowanie perspektywy linearnej i niezwykłych projektów zdobyły mu sławę w całej Europie, także w Gdańsku.
Vredeman de Vries miał bujne życie i pracował w całej Europie. Jako młody chłopak uczył się tworzyć witraże w Fryzji po czym wyjechał do Amsterdamu i dalej do Flandrii, wielu miast Niemiec, Pragi i Gdańska.
Ten człowiek renesansu z fascynacją studiował starożytną, rzymską architekturę Witruwiusza (twórcy człowieka witruwiańskiego - wizerunku nagiego mężczyzny wpisanego w okrąg i kwadrat - wersję tego wizerunku upowszechnił później Leonardo da Vinci). Po czym importował włoskie wzory na północ Europy.
Następnie Vredeman de Vries wykonywał zlecenia architektoniczne w Frankfurcie, Hamburgu i wielu innych miastach Niemiec aż w 1592 r. wylądował w Gdańsku.
Gdańsk zazdrościł Wenecji
W latach 1592-1595 Vredeman pracował w Gdańsku gdzie wsławił się w malarstwie i dekoracji wnętrz Ratusza Starego Miasta*. Żadne inne miasto północnej Europy nie posiada też tak wielkiego bogactwa vredemanowskiej groteski** na fasadach.
Hans Vredeman przybył do Gdańska w 1592 roku. Został powołany przez Radę Miejską jako architekt fortyfikacji i nawet 1 października 1592 r. podpisał roczny kontrakt jako naczelny architekt miasta. Jego zadaniem było wybudowanie fortyfikacji u ujścia Wisły - Wisłoujścia i Motławy. Rok później zatwierdzono jednak projekt innego Holendra Antona van Obbergena***; Vredeman został zwolniony z tej funkcji.
* Gdańsk posiadał dwa ratusze: Ratusz Starego Miasta przy ulicy Korzennej z 1595 r. oraz Ratusz Głównego Miasta przy Długim Targu, z lat 1327-1561.
** "Groteski" to nazwa obficie ułożonych i symetrycznych dekoracji. Słowo "groteskowe" pochodzi od ponad proporcjonalnych figur i obrazów.
*** Anton van Obbergen był holenderskim architektem który w Gdański zaprojektował Arsenał (Tuighuis) i Ratusz Starego Miasta (Oudestadsraadhuis).
W 1594 r. rada zleciła Vredemanowi namalowanie "Orfeusza wśród zwierząt" na dworze Artusa. Obraz nie przetrwał.
W tym czasie władze miasta zobowiązały się do zmiany dekoracji w okazałych pomieszczeniach Ratusza Głównego Gdańska. Wielka Izba Rady miała być udekorowana na wzór sali konferencyjnej w weneckim Pałacu Dożów. Vredeman otrzymał zlecenie wykonania tego zadania które zajęło mu dwa lata. Siedem jego obrazów przetrwało do naszych czasów.
Wielki influencer sprzed 500 lat
Choć niewiele z dzieł Vredemana przetrwało to jego nazwisko złączyło się na trwałe z architekturą i Gdańskiem.
Jednak największym fenomenem tego niderlandzkiego architekta polegało na jego wpływie na sztukę i architekturę - jak się dziś modnie mówi był to influencer XVI wieku - oddziaływał na europejską sztukę poprzez serie wzorników o ogromnej popularności, naśladowanych i poza Europą.
Vredeman de Vries był słynnym projektantem perspektywicznym i wprowadził włoską architekturę na północ od Alp. Między innymi opublikował przykłady kartuszy, trofeów, architektury, fontann, mebli, pomników grobowych, kolumn, zastawy stołowej, łaźni i grotesek.
Hans Vredeman de Vries zmarł w 1609 r. przypuszczalnie w Hamburgu lub Antwerpii.
Przeczytaj także: