Wydzieranie lądu z morza

Wydzieranie lądu z morza to kwesta cierpliwości, wytrwałości  i konsekwentnej pracowitości. Ale Holendrzy są tego przyzwyczajeni tysiąc lat. Od XV wieku do tej pory wydarli morzu 7.150 km² to jest niemal tyle co województwo opolskie.

Grobla zamykająca morze
Grobla (lub tama) Afsluitdijk odcinająca morze oraz śluzy odwadniające na tej grobli koło den Oever.

Jak się osusza ląd? 

  1. Najpierw trzeba pożądaną część morza odizolować groblą. Tą pierwszą najważniejszą groblą (lub tamą) była 32,5-kilometrowa grobla Afsluitdijk której budowę zaczęto w 1920 r. i ukończono w w 1933 r.
  2. Następnie odcinano od pozostałego jeziora IJsselmeer kolejną groblą części wyznaczone do osuszania. 
  3. Aby ląd osuszyć trzeba najpierw w morskim dnie, pod wodą, wykopać sieć kanałów. W trakcie osuszania, opadania poziomu wody, te kanały stają się jedynymi drogami poruszania się czegokolwiek; pogłębiarek, barek, innego sprzętu do kultywacji nowego lądu. 
  4. Gdy więc z obwarowanego wałem obszaru wypompuje się wodę (co trwa latami) pozostaje morskie dno pocięte kanałami i jednocześnie następuje proces odsalania ziemi. Dopływ słonej wody morskiej jest już odcięty więc pozostaje tylko dopływ słodkiej wody z rzek i deszczu. Im więcej kanałów i rowów melioracyjnych, tym szybciej się ziemia odsalała. Jeszcze w czasie wojny na jednym tylko polderze Noordoostpolder, tysiące robotników kopało rowy melioracyjne i położono w ziemi 40 tys. km rur drenażowych. 
holenderskie poldery
Poldery jakie osuszono w XX wieku na obszarze byłego Zuiderzee (Morza Południowego) obecnie jeziora IJsselmeer i Markermeer.

Poldery

Początek powstawania największego polderu Flevoland rozpoczął się w 1924 r. i proces osuszania, polderyzowania trwał 50 lat, od zamykania morza wewnętrznego IJsselmeer aż do roku 1986 gdy Flevoland stał się nową prowincją Niderlandów. Stolicą tej prowincji jest miasto Lelystad które budowano od 1967 r. i jeszcze długo to nowe osiedle nie było miastem lecz "sypialnią" Amsterdamu.

osuszanie dna morskiego
Kopanie rowów melioracyjnych do głębokości 190 cm na Flevoland ok. roku 1950. Grobla odcinająca mający powstać polder Flevoland a na niej pierwsze zaczątki miasta Lelystad w 1951 r. Parcele rolnicze na Noordoostpolder Polder Północno-Wschodni sfotografowane po wojnie oraz dzisiejsze zdjęcie satelitarne tego samego obszaru koło wsi Bant.

Wbrew pozorom dno morskie to niekoniecznie piach. W wypadku Holandii to głównie gliniaste, dość żyzne ziemie, osad mułu i gliny jakie niosą ze sobą rzeki (Ren i Moza). Niektórym roślinom (jak np. tulipany) nieco soli nie przeszkadza.

Poldery
Parcele rolnicze z dwóch polderów Wieringermeer (1930) oraz Noordoostpolder (Polder Północno-Wschodni 1942) widziane przez satelitę Google Maps.

Na osuszonym w 1942 r. polderze Noordoostpolder wytyczono działki rolnicze które w niezmienionej formie istnieją do dzisiaj. Każda działka rolna ma wymiary 300 x 800 metrów czyli 24 hektary. Taką działkę rolną wielkości 24 ha przydzielano zgłaszającym się rolnikom w drodze selekcji. Parcele dzierżawiono od państwa w zależności od jakości gruntu za sumę 200 do 300 guldenów za hektar łącznie z zabudowaniami (w latach powojennych, gdy zarobki wynosiły ok. 100-150 guldenów miesięcznie).

wieś na polderze
Nowiutka, wzorcowa wieś Middenmeer zbudowana na polderze Wieringermeer.

Oprócz osuszenia gruntu rolnego państwo budowało infrastrukturę, zakładało zagrody wiejskie, wsie i miasta. Na najwcześniejszym polderze Wieringermeer, osuszonym w 1930 r. wytyczano parcele 250 x 870 m czyli ok. 22 ha. Cały polder składał się z 48 tys. ha gruntów rolnych, 1900 farm, 10 wsi i jednego miasta. Tamtejsza nowa wieś składała się z ok. 20 domów mieszkalnych, 6 sklepów, 2 szkół, 1 kościoła i 1 pubu.

pompy odśrodkowe osuszanie lądu polder Holandia
Budowa przepompowni wody "gemaal Lely" z polderu Wieringermeer, elektryczne pompy odśrodkowe z 1930 r. oraz widok przepompowni z lotu ptaka.
Ostatnie zdjęcie to wieś Volendam w czasie powodzi 1916 r. - czyli jeszcze zanim powstała tama odgradzająca morze wewnętrzne od Morza Północnego.

Przeczytaj także: