Droga do Santiago jest długa. Dla wysportowanych młodych ludzi niezbyt trudna, dla innych czasami nie do przejścia. Każdy dzień jest inny, każdego dnia inny krajobraz, każdego dnia spotykasz innych ludzi na szlaku i w schronisku. Wielu Camino "zaraża" i po tym chodzą do Santiago różnymi drogami co roku.

Co roku nasze wakacyjne szlaki oznaczają jakubowskie muszle - symbol Shella, który go sobie przywłaszczył od średniowiecznych pielgrzymów. Na całym świecie muszla Jakuba jest symbolem koncernu petrochemicznego Royal Dutch Shell ale na Zachodzie to także odwieczny symbol pielgrzyma do Santiago de Compostela [zobacz naszą Drogę do Santiago].

Wędrówka całą trasą Drogi (Camino Francés od Saint-Jean-Pied-de-Port we francuskich Pirenejach do Santiago de Compostela) - długości 774 km - zajmuje przeciętnemu piechurowi 30 dni przy średnim dziennym dystansie 25 km. Idzie się z szybkością około 4-5 km/h czyli dzienny "przebieg" powinien zajmować 5-6 godzin marszu.

Od 840 roku do dnia dzisiejszego idą pielgrzymi do Santiago de Compostela. Przez te 1200 lat napisano niezliczoną ilość książek o Drodze. Opis podróży francuskiego duchownego z roku 1139 uważany jest za pierwszy przewodnik turystyczny w świecie. Camino to jest podróż na Zachód - bo Santiago leży na zachodnich krańcach Europy. W schroniskach (dla statystyk ) pytają pielgrzymów o narodowość, czasem o wiek - nigdy o wyznanie.

Ludzie dojrzali, doświadczeni, chętnie dają rady młodym, naiwnym, życia nie znającym. Chcą ustrzec dzieci przed błędami, wskazać im drogę ku lepszemu życiu. Ale młodzież wstępująca w dorosłe życie i tak puszcza te rady mimo uszu i robi swoje ku utrapieniu rodziców. Czyżby tylko głupota kierowała młodością? Nie tylko.

Wśród atrakcji turystycznych Holandii jedną z oryginalniejszych jest planespotting (obserwacja samolotów) na jednym z największych lotnisk Europy - Schiphol pod Amsterdamem. Można dojechać bardzo blisko do jednego z pasów startowych i delektować się rykiem startujących co minutę samolotów wszystkich marek i linii lotniczych.

Zaledwie 12 km od brukselskiego rynku, wzdłuż wschodniej obwodnicy RO na południe aż do Waterloo leży dziewicza Puszcza Zonien (Zoniënwoud). Rozciągające się na wiele kilometrów bukowe lasy są oazą ciszy i spokoju. 

Holandia to kraj "pozamiatany". Każda gospodyni ma swoją miotłę i zamiata chodnik przed domem. Czysto musi być. Zapotrzebowanie na miotły zawsze było wielkie.

Wiele holenderskich obyczajów jest dla nas niezrozumiałych lub dziwnych. Z pozoru błahe codzienne czynności potrafią nas różnić. Na przykład; jak my się witamy a jak Holendrzy? Normy towarzyszące przywitaniu są niepisane i pełne wyjątków sytuacyjnych. Podajemy najbardziej powszechne zachowanie (przed lub po Covid).

Po czym poznać wynarodowionego Polaka w Holandii? - Smakuje mu drop i salmiak. W każdym żarcie jest trochę prawdy: trudno znaleźć Polaka któremu smakowałby holenderski, czarny jak smoła "drop".

Polak z lubością użala się nad swym losem, nad swoja biedą i nieszczęściem. Ale to tylko ten słowiański charakter który nakazuje być nieszczęśliwym. W tym kraju od generacji nie słychać nic innego jak lament nieszczęśliwego i biednego narodu. "Tu się nie da żyć!" - słychać ze wszystkich stron. To mówią tylko ci którzy nie znają świata.

Pola bitwy spod Grunwaldu i Tannenberg (dzisiaj Stębark) leżą o 3 km od siebie i dzieli je ponad 500 lat historii. Oba miejsca miały wielkie znaczenie dla Polaków ale także dla Niemców.

Zastanawiające, że tak powszechne zachowanie jak mobbing (pesten) nie ma dobrego polskiego odpowiednika. Dla wielu Polaków, a szczególnie tych pracujących za granicą, mobbing jest tragedią z której nie mogą wyjść i która potrafi złamać im życie. 

Holenderskie wsie są równie atrakcyjne jak duże miasta, za to spokojniejsze i często pozbawione turystów. Holenderska wieś (dorp) jest w naszych oczach raczej małym miasteczkiem. Nasze propozycje turystyczne.

Między rokiem 1519 i 1867 odbyło się na całym świecie szacunkowo ponad 27 tys. transportów niewolników. W czasie rejsów zmarło ok. 3 mln niewolników. Nieco ponad 11,5 mln Afrykanów dotarło do Ameryki.

Bruksela stała się dla nas atrakcją turystyczną od czasu wstąpienia Polski do Unii (2004). Wokół europejskiego parlamentu gęsto było od Polskich turystów. W 2010 roku Polacy byli jeszcze dumni, że powiewała tam polska flaga. Jednak nie o tym tu piszemy.

Na drodze południowa Polska - Holandia leżą Niemcy, kraj jakże interesujący turystycznie choć najczęściej przez Polaków niesłusznie omijany jak zaraza. Tuż przed polską granicą leży najładniejszy park narodowy Niemiec "Szwajcaria Saksońska" a w nim fantastyczny most na Bastei.

Middelburg jest stolicą Niderlandzkiej prowincji Zelandia. Miasto leży na wyspie Wacheren, choć współcześnie wyspa połączona jest siecią mostów i tam przeciwpowodziowych ze stałym lądem. 

Świat liczy 196 krajów i niemal tyle narodowości zamieszkuje Amsterdam. Mimo wszystko w Amsterdamie jest jeszcze najwięcej Holendrów a najmniej obywateli Malawi, Madagaskaru i Laosu. Miasto portowe, w którym od setek lat żyje wiele narodowości nie ma tak ksenofobicznych fobii jakie widzimy w innych częściach Europy.

W Polsce po 1990 r. z "podziemia" wyszły mniejszości narodowe. Mimo, że prawosławie a za tym pochodzenie "zza Buga" obniża status społeczny, to jednak cerkwie wyrastają w całej Polsce, tam gdzie prawosławia nigdy nie było: w Koszalinie, Kołobrzegu, Legnicy, Szczecinie i wielu innych miastach dawnych Ziem Odzyskanych.