Jeszcze niedługo przed ucieczką z Polski pracowałem przy wydawaniu serii zeszytów historycznych. Jeden z nich poświęcony był polskim wyzwolicielom Bredy. Nie śniło mi się wówczas, w 1979 r., że stanę przed nimi twarz w twarz w Holandii.

Polonusem stajesz się niepostrzeżenie. Jednemu wystarczy na to 5 lat a inny nigdy się nim nie stanie. Zależy od warunków i założeń emigracji. Większość emigrantów odmawia zresztą nazywania siebie emigrantami. Udają, że to mały epizod ich życia i zaraz wrócą do ojczyzny. Jakby nigdy nic.

W roku 2011 umarł Albert Heijn. Jego dziadek, także Albert dał imię największej i najpopularniejszej sieci supermarketów w Holandii i poza jej granicami. Przez 10 lat sklepy "Albert" istniały także w Polsce. Niestety Holendrzy potraktowali polski rynek jak własny... i tu się pomylili.

Holenderska służba zdrowia jest odzwierciedleniem natury samych Holendrów: funkcjonuje sprawnie i skutecznie ale pragmatycznie, bez ceregieli i rozczulania się. Na wiele chorób nie ma cudownych leków i większość dolegliwości przechodzi po kilku dniach z tabletkami czy bez - a tego polscy pacjenci w Holandii nie akceptują.

Na emigracji mamy stres wyobcowania. W kraju rodzinnym też mamy masę powodów do stresu, może nawet więcej. Inne są tylko czynniki, które go wywołują. Największy problem stanowi bariera językowa. Brak możliwości swobodnych pogaduszek.

Zbyt długo żyje poza Polską abym mógł postrzegać Polskę i Polaków tak jak oni sami siebie widzą. My wszyscy widzimy w lustrze kogoś innego niż jak nas widzi sąsiad. Każda krytyczna uwaga odparowywana jest natychmiast zarzutem generalizacji.

Narzekanie na podwyżki i drożyznę to powszechny temat. Holendrzy kochają narzekać na drożyznę. Im zamożniejsi , tym bardziej. Tylko naprawdę biedni nie narzekają.

Większość domów w centrach holenderskich miast liczy 200-400 lat. Ogrzewanie domów było w tym kraju zawsze problemem. Holandia nie dysponowała tak obficie drewnem a węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego jeszcze nie znano. Naród więc przywykły do zimnych mieszkań.

Słowo „żona” lub „mąż” wychodzi w Niderlandach z użycia, zastąpione przez „partner” lub „partnerka”, jeśli już w ogóle ze sobą mieszkają. Pojawiła się "rejestracja partnerów" w miejsce ślubu a i ślub nie oznacza już wspólnoty majątkowej. To ostatnie wyraźnie hamuje popularność ślubu z Holendrem także polskich dziewczyn.

Co roku w czerwcu wpada na słomiankę list mojej korporacji mieszkaniowej z zawiadomieniem o podwyżce czynszu.