Wilhelm Orański - ojciec narodu holenderskiego

Wilhelm Orański był "premierem" Niderlandów - kraju który nigdy monarchią nie był. Został mianowany "Ojcem Ojczyzny" a jego potomkowie zasiedli 250 lat później na holenderskim tronie. Z woli Napoleona zresztą.

Republika pod zaborem

Wilhelm I Orański znany jest w Holandii także jako Wilhelm Milczący (Willem de Zwijger) i uważany jest za "Ojca Ojczyzny". Urodził się w zamku Dillenburg w Niemczech w 1533 r. i zginął tragicznie w holenderskim  Delft 10 lipca 1584. W tych czasach Niderlandy były republiką, w pewnym stopniu demokratycznym państwem rządzonym przez rodzaj parlamentu (Staten-Generaal) składającego się z przedstawicieli prowincji. Na czele tego parlamentu stał Stadhouder (co najczęściej tłumaczy się jako namiestnik). 

    Wilhelm Orański
    Wilhelm I Orański (1533-1584).

    Służył wiernie hiszpańskiemu królowi

    Wilhelm Orański był stadshouderem Niderlandów (z grubsza obszar współczesnego Beneluksu) które w tym czasie były częścią cesarstwa habsburskiego z królem hiszpańskim Filipem II na czele. Wilhem był także zaufanym człowiekiem i radcą króla hiszpańskiego, ale tylko do czasu gdy Habsburgowie wprowadzili w 1559 r. w Niderlandach dziesięcinę, czyli 10% podatku od stanu posiadania. Wilhelm ostro zaprotestował wysyłając list do króla Filipa. Na ten bunt Niderlandów nałożyła się reformacja i odwrót narodu od wiary katolickiej. Rezultatem była Osiemdziesięcioletnia Wojna protestanckich Niderlandów z zaborcą hiszpańskim (katolickim).

    • Narodowy hymn Holandii jest najstarszym hymnem świata z 1570 r. Hymn "Wilhemus" jest pieśnią Wilhelma Orańskiego z m.in. słowami "den Koning van Hispanje heb ik altijd geëerd" - zawsze czciłem hiszpańskiego króla.

     

      Spór z królem hiszpańskim
      Filip II oskarża Wilhelma Orańskiego w momencie gdy ten opuszcza Holandię z portu w Vlissingen w 1559 r.

      W tych dniach 1580 r. król hiszpański Filip II wystosował "list gończy" za księciem holenderskim Wilhelmem Orańskim, przyznając każdemu prawo do jego zabicia. Cztery lata później Balthasar Gerards zamordował księcia w Delft. Balthasara złapano i torturowano po czym skazano na śmierć rozrywając jego ciało na części.

      Okrutna wojna o niepodległość

      Osiemdziesięcioletnia wojna Holendrów o wyzwolenie spod hiszpańskiego panowania była okrutna. Przykładem jest oblężenie Haarlemu z 1573 r. Osiem miesięcy trwało oblężenie Haarlemu przez hiszpańskie wojsko. Po nieudanej próbie dostarczenia żywności dla 25 tys. mieszkańców, miasto zostało zmuszone do kapitulacji. Po zapłaceniu 250 tys. guldenów mieszczanie zapobiegli hiszpańskim grabieżom i mordom. Mimo to po kapitulacji Haarlemu Hiszpanie zamordowali ok. 2000 żołnierzy i zwolenników orańskich powstańców, broniących miasta. Gdy kaci ze zmęczenia nie mogli już podnieść siekiery ścinając głowy, więźniowie byli związywani razem i topieni w rzece. 
      Okrucieństwo i barbarzyństwo notowano po obu stronach oblężenia, jak np. obrzucanie się nawzajem, przez mury miasta, głowami jeńców. Walka o Haarlem odbywała się także na wodzie wokół miasta (wówczas duża część była jeziorem na którym leży dzisiaj m.in. lotnisko Schiphol)

        zamach na księcia Orańskiego
        Zamach na księcia w klasztorze Sint-Agathaklooster zwanym "Het Prinsenhof" dnia 10 czerwca 1584 r.

        Ogłoszenie niepodległości

        26 czerwca 1581 Staten-Generaal wydały Deklarację Niepodległości (spod hiszpańskiego panowania), tzw. Plakkaat van Verlatinghe. Deklaracja oświadczała, że ich monarcha, Filip II, naruszył wolności i prawa Holendrów czym wygasło jego prawo do holenderskiego tronu. Tą datę uważa się za początek suwerennej republiki Niderlandów. 

        Wilhelm Orański uważany jest za "Ojca Narodu" choć był, jak wszyscy arystokraci tych czasów spowinowacony z wieloma rodami Włoch, Francji, Niderlandów i Niemiec. Wilhelm był cztery razy żonaty i z tych związków miał 15 dzieci. Jest wnukiem założyciela dynastii Orańskiej-Nassau (Jan V van Nassau-Dillenburg 1455-1516 z Bredy).

        • Wilhelm Orański - przodek współczesnej rodziny królewskiej - urodził się w 1533 w miejscowości Dillenburg w Niemczech, gdzie miał swój zamek. Niestety zamek się spalił a na jego miejscu z orańskich funduszy wybudowano tam w 1875 widokową "Wieżę Wilhelma". Pochodzenie arystokratycznej rodziny orańskiej jest skomplikowane bo jest nim zarówno Dillenburg i pobliskie Nassau w Niemczech (dlatego Wilhelm Orański w hymnie narodowym jest "z niemieckiej krwi") ale także francuskie miasteczko Orange (czyli to Oranje/pomarańcz).

        Przeczytaj także: