Dlaczego Holandia jest pomarańczowa?
Holandia wiąże się z kolorem pomarańczowym. Czy to narodowa drużyna piłkarska, czy chodaki w barwach narodowych, czy pomarańczowy Amsterdam w Dniu Króla. To wszystko za sprawą Wilhelma Orańskiego, który w XVI wieku stał na czele holenderskiej wojny o niepodległość z Hiszpanii. Wilhelm otrzymał tytuł "Oranje" (pomarańczowy), ponieważ odziedziczył francuskie księstwo Orange w wieku jedenastu lat. A Orange to oranżada... pomarańcz.
Francuskie Orange
Kolor pomarańczowy rodziny orańskiej (oranje) pochodzi od nazwy miasta Orange w Prowansji które to w zamierzchłych wiekach było Księstwem Oranii i przez pewien czas w posiadaniu przodków holenderskiej rodziny orańskiej. Dzisiaj Orange jest typowym prowansalskim miasteczkiem z rzymskim amfiteatrem i łukiem triumfalnym Tyberiusza, znanym bardziej z win Côtes du Rhône jak Châteauneuf du Pape i Gigondas.
Historia Domu Pomarańczowych
Dynastia Orańska-Nassau jest odgałęzieniem dynastii Nassau z miejscowości Nassau koło Koblencji w Niemczech, gdzie nadal stoi zamek starej rodziny szlacheckiej z hrabiostwa Nassau z ok. 1100 r.
Dynastia Orańska-Nassau zwana jest w Holandii Dom Pomarańczowy i odegrała kluczową rolę w polityce i rządach Holandii od XVI wieku, a także krótko w innych częściach Europy. Ponieważ Wilhelm I Orański (1533-1584) odziedziczył majątek swojego kuzyna René van Chalona, dynastia należy do szczytu arystokracji europejskiej.
Kiedy Dom Pomarańczowy wygasł wraz z Wilhelmem III Orańskim (1702), jego fryzyjski kuzyn z Domu Nassau-Dietz połączył nazwiska Orange i Nassau. Od tego czasu mówi się o Dynastii Orańskej-Nassau. Także ta męska linia dynastii wygasła w 1890 r. wraz z Wilhelmem III Holenderskim (1817-1890) wówczas jego żeńscy potomkowie; Wilhelmina, Juliana i Beatrycze - wraz z synami i wnukami - są również zaliczane do Domu Pomarańczowego mimo, że ich małżonkami byli niemieccy arystokraci z Meklemburgii-Schwerina, Lippe-Biesterfeld i Von Amsberg.
Najstarszym znanym przodkiem Domu Pomarańczowego jest Ulrich hrabia Idstein z okolic Wiesbaden. Ten Ulrich był hrabią Laurenburg nad Lahn i zmarł w 1124 roku. Następnym hrabią Nassau był Henryk II(1180-1250).
Holandia nigdy nie była monarchią... do czasu Napoleona
Dynastia Orańska-Nassau miała co prawda znaczne wpływy w Niderlandach, jednak to państwo nigdy nie było monarchią a członkowie rodziny orańskiej spełniali najwyżej funkcje stadhouder co można tłumaczyć jako namiestnik prowincji lub premier rządu czy burmistrz.
Dopiero w 1806 r. Niderlandy znalazły się pod panowaniem Napoleona Bonaparte który posadził swego brata Ludwika na holenderskim tronie. W 1813 r. Wilhelm I z Domu Pomarańczowego przejął tron odzyskując suwerenność kraju chociaż w narodzie było wielu przeciwników monarchii i tak w 1830 r. południowe Niderlandy oderwało się od Niderlandów tworząc nowe państwo Belgia.
Kolejny król Wilhelm II zmuszony został w 1848 r. do zmiany ustroju na monarchę konstytucyjną.
Monarchia dzisiaj
„Król jest nietykalny, ministrowie są odpowiedzialni” - to zdanie reguluje pozycję rodziny królewskiej w konstytucji Holandii.
W systemie holenderskim król jest częścią rządu i reprezentuje Królestwo Niderlandów w kraju i za granicą. Jako głowa państwa król dokonuje wizyt stanowych, przyjmuje głowy państw i innych dygnitarzy, zaprzysięga ważniejszych urzędników państwowych i symbolizuje jedność państwa. Król pełni również rolę przedstawiciela gospodarki holenderskiej, kierując misjami handlowymi pod nadzorem ministra.
Król symbolizuje jedność rządu. W tym charakterze król jest tym, który podpisuje prawa i królewskie dekrety i ratyfikuje międzynarodowe traktaty. W tej roli zazwyczaj wymagana jest także zgoda ministra lub sekretarza stanu. Król otrzymuje protokoły z Rady Ministrów, cotygodniowo rozmawia z premierem i regularnie z innymi ministrami oraz odwiedza ich w ramach swoich kompetencji.
W Dzień Księcia (Prinsjesdag) król wygłasza przemówienie w imieniu rządu (napisane przez premiera). Ministrowie są odpowiedzialni za działania króla dlatego on ma obowiązek koordynować swoje działania z ministrami.
Król ma ceremonialną funkcję przewodniczącego Rady Stanu (organ doradczy rządu).
Król odgrywa rolę w formacji gabinetu przy mianowaniu, zwalnianiu i zaprzysiężeniu ministrów i sekretarzy stanu.
Oprócz formalnych obowiązków głowy państwa król ma także obowiązki społeczne, wspierając ludność Królestwa Niderlandów. Ma w tym spójną, reprezentacyjną i zachęcającą rolę, daje wyraz narodowym uczuciom, w których żyją obywatele podczas radosnych i smutnych wydarzeń, jest przedstawicielem Królestwa i zwraca uwagę na kwestie społeczne.
W praktyce rola króla w Holandii jest mocno ceremonialna, choć wiele zależy od osobowości kolejnych następców tronu. Poza tym niemal wszystko co robi król za kulisami jest tajemnicą, pozostają spekulacje. Mówi się, że królowa matka Beatrycze miała większy wpływ na rząd i premiera niż ma jej syn Wilhelm Aleksander - król Niderlandów od 2013 r.
Przeczytaj także: