Rekordowe ceny obrazów i ile kosztuje centymetr Rembrandta?

środa, 29 Styczeń, 2020

Rembrandt, Gauguin, Van Gogh to nie tylko sztuka, to także idealny obiekt lokowania fortuny. Czy wiesz jak najłatwiej przechować jeden miliard dolarów? Kup obraz Da Vinci. Jeden centymetr kwadratowy płótna za 155 tysięcy dolarów.

Lokata kapitału w "rembrancie"

Sztuka jest wdzięcznym obiektem lokaty kapitału. Choć inwestycja jest równie niepewna jak każda inny. Mody przychodzą i odchodzą. Nigdy nie ma pewności ile wart będzie obraz za 30 lat. Nawet gdy jest nim Rembrandt lub Van Gogh. W tej chwili (2015) zainteresowanie możnych kolekcjonerów kieruje się bardziej na słynnych impresjonistów z XIX wieku niż malarzy flamandzkich z dwóch wieków wcześniej.

Niewiele "vangoghów" trafia do sprzedaży, ostatnie pod koniec XX wieku gdzy na aukcji najtańszy sprzedano najtańszy za € 75 mln a najdroższy "Portret doktora Gachet" za € 135 mln. W roku 2014 na aukcji Sotheby’s w Nowym Jorku pewien Azjata kupił obraz Van Gogha "Martwa natura. Waza z makami i stokrotkami" (Vaas met rode klaprozen en madeliefjes) za 61,8 miliona dolarów (49,3 mln euro). Nikt nie przewidzi jaką wartość będzie miał ten obraz dla kolejnych generacji i kapryśnie zmiennych mód. Van Gogh malował parę obrazków dziennie, a unikalność jest ważnym miernikiem ceny. Gdy moda minie lub kryzys dopadnie miliarderów, płótno Vincenta może stokrotnie stracić na wartości.

obrazy Rembrandta
Portrety Martena Soolmansa i jego żony Oopjen Coppit sprzedano w 2015 r. za 180 mln dolarów - wspólnie dla amsterdamskiego Rijksmuseum i paryskiego Louvre.

Ceny Rembrandtów

  • 1998 Sotheby's w Nowym Jorku sprzedają "Portret brodacza w czerwonym płaszczu" za $ 9,1 mln.
  • 2000 także Sotheby’s w Nowym Jorku sprzedaje na licytacji obraz zatytułowany "Portret damy" za rekordową sumę $ 28,7 mln.
  • 2007 na tej samej aukcji sprzedano “Portret Św. Jakuba” z 1661 roku za podobną sumę $ 25,8 milionów.
  • 2009 na aukcji Christie's obraz mistrza z prywatnej kolekcji zwany "Portret mężczyzny podpartego rękoma" za sumę 22,3 mln euro.
  • 2012 portret "Man met halsstuk" zostaje sprzedany za jedyne 10 mln euro.
  • 2015 komplet dwóch portretów ślubnych "Maerten Soolmans" i jego narzeczonej "Oopjen Coppit" za 160 mln euro (wspólny zakup Francji i Holandii), więcej >>>
  • 2020 malutki autoportret Rembrandta (16x22 cm) sprzedano prywatnie na aukcji w Londynie za 16 mln euro.
  • 2021 na aukcji Sotheby sprzedano obrazek Rembrandta "Abraham z aniołami" za 20-30 mln euro (nie podano precyzyjnej ceny), wielkość 16x21 cm czyli formatu A5. To była unikalna możliwość zakupu w naszych czasach obrazu Rembrandta za względnie małe pieniądze. 
  • 2023 na aukcji Sotheby's w Londynie sprzedano obrazek Rembrandta "Pokłon Trzech Króli" formatu 24,5x18,5 cm za 12,8 mln €. Nie jest nawet pewne czy Rembrandt był autorem obrazka. 
lista najdroższych obrazów świata
Łączna wartość powyższych 20. obrazów wynosi niemal 4 miliardy dolarów.

Cena umowna

W październiku 2007 roku na aukcji w Anglii sprzedawano obraz przypisany XIX-wiecznemu naśladowcy Rembrandta, choć eksperci nie byli zgodni co do autorstwa. Niektórzy eksperci skłaniają się przypisać ten obraz samemu Rembrandtowi jako oryginalny autoportret 23-letniego mistrza z roku 1629. Obraz zatytułowany „Młody Rembrandt jako Democritus śmiejący się filozof” został oszacowany na 700 do 1100 euro, cena wywoławcza wyniosła 2000 euro a ostatecznie został sprzedany na tej aukcji za 3 mln. euro. Jeżeli jednak okaże się, że to jest prawdziwy „Rembrandt” wówczas kupiec może liczyć na dziesięciokrotny wzrost wartości swojego zakupu.

najdroższe obrazy świata
Powyżej: tryptyk z 1976 r. Francisa Bacona, sprzedany w w 2008 r. za 86 mln dolarów rosyjskiemu miliarderowi Romanowi Abramowiczowi.
Poniżej: dwa obrazy za pół miliarda: "Numer 17A" (1948) Jacksona Pollocka, sprzedany w 2015 za $ 200 mln oraz "Interchanged" (1955) Willema de Kooning sprzedany za $ 300 mln - oba zakupione przez amerykańskiego miliardera Kennetha C. Griffina.

Sztuka abstrakcyjna: kubizm, impresjonizm i ekspresjonizm są skutkiem wynalazku fotografii. Ordynarnie powiedziawszy, pod koniec XIX w. malarze nie mogli już konkurować z fotografią, więc aby zarobić na życie musieli malować tak aby "camera" nie mogła z nimi konkurować. Full vivid color, coraz bardziej abstrakcyjnie, fantazyjnie obrazy w kolorze oferował Van Gogh, Picasso, Dali, Chagall, Kandinsky, i tysiące innych. 

Jak przechować miliard dolarów?

Powodem absurdalnie wysokich cen sztuki nie jest tak wielkie zamiłowanie milionerów do sztuki lecz ich praktyczność przechowywania.

    Ile miejsca zajmuje milion dolarów?
    Ile miejsca zajmuje milion dolarów?

    Złoto lub banknoty mają tą wadę, że aby ich zebrać dużą ilość, np. jeden miliard, trzeba dysponować dobrze strzeżonym miejscem wielkości magazynu. Poza tym wartość banknotów lub złota jest niepewna. Obrazy nie zajmują miejsca a ich wartość zawsze rośnie. 

    Obrazy są po prostu najlepszą i najłatwiejszą lokatą kapitału. Nie ma na świecie ani jednego przedmiotu o tak małych wymiarach jak np. płótno Da Vinci 45 cm x 66 cm o wartości 450 mln dolarów - jak w 2017 r. sprzedany obraz Leonardo. Jeden centymetr kwadratowy "Salvator Mundi" Da Vinci jest obecnie wart ponad 150 tys. dolarów.

    Torby z 12,5 miliona euro
    Mieć dużo pieniędzy to też wyzwanie logistyczne. W domu bezrobotnego Gruzina w Eindhoven znaleziono powyższe torby z banknotami euro wartości 12,5 mln euro. W każdej torbie prawie milion.
    • Dla przykładu: 300 mln dolarów w banknotach stu-dolarowych to waga 3 tys. kg, zajmujących powierzchnię 4 metrów sześciennych! Natomiast w jednej szafie pancernej można umieścić wiele obrazów o wartości paru miliardów.
    • Na filmach widzimy rabunki złota; włamanie do sejfu i złodziei z łatwością podrzucających w rękach sztabki złota wielkości cegły - co jest kompletnym nonsensem. Gdyby zwykła cegła była wykonana ze szczerego złota ważyłaby ok. 30 kilogramów. Przeciętny człowiek nie jest w stanie takiej cegły podnieść dwoma rękami.
    cenne obrazy
    "Kobiety z Algieru" Pabla Picasso sprzedano w 2015 za 179 mln dolarów szejkowi i premierowi Kataru i z prawej "Kiedy chcesz poślubić?" Paula Gaugina sprzedane w 2014 za 210 mln dolarów dla państwa Katar.

    Rekordowe ceny obrazów

    W maju 2015 roku padł rekord ceny jaką kiedykolwiek zapłacono za obraz. Na aukcji Christie's w Nowym Jorku sprzedano obraz Picassa "Les femmes d'Alger" (kobiety z Algieru z roku 1955) za 179 mln dolarów (ok. 160 mln euro, 645 mln złotych). Dodać należy, że w roku 1956 cała seria 15. obrazów Picassa o tej tematyce i nazwie Les femmes d'Algerzostała zakupiona za sumę zaledwie $212.500. Centymetr kwadratowy tego obrazu (114x146.4 cm) wart jest niemal 11 tys. dolarów.

    W lutym 2015 roku padł kolejny rekord. Pani Szejk z - jak przystało na królewski ród - długim nazwisku Sheikha Al-Mayassa bint Hamad bin Khalifa Al-Thani (ur. 1983) z Kataru - jedna z najsłynniejszych i najbogatszych kolekcjonerek sztuki w świecie i według tygodnika Time i Forbes należąca do setki najbardziej wpływowych ludzi świata zakupiła od szwajcarskiego kolekcjonera obraz Paula Gauguina "Kiedy chcesz poślubić?" za 300 mln dolarów (38 tys. dolarów z 1 centymetr kwadratowy obrazu).

    najdroższe obrazy świata
    "Gracze w karty", Paul Cezanne sprzedany w 2011 za $ 250 mln dla Kataru i z prawej "Leżąca naga" Amadeo Modigliani, sprzedany w 2015 za $ 170 mln chińskiemu miliarderowi Liu Yiqian.

    Ta sama pani Sheikha Al-Mayassa bint Hamad bin Khalifa Al-Thani kupiła w roku 2012 obraz Paula Cezanne "Gracze w karty" za $250 mln. Oba obrazy kupiła prywatnie, poza domami aukcyjnymi. Gracze w karty (Les joueurs des cartes, 1896) Paula Cézanne kosztował więc w przeliczeniu powierzchni rekordową sumę ponad 92 tys. dolarów za jeden centymetr kwadratowy.

    W listopadzie 2015 r. padł kolejny rekord domu aukcyjnego Christie's w Nowym Jorku; za obraz Amadeo Modiglianiego "Leżąca nago" (60x90 cm) chiński biznesmen i kolekcjoner Liu Yiqian zapłacił $170 mln. Jeden centymetr kwadratowy tego obrazu kosztował więc $31.550 czyli ponad 29 tys. euro.

    W lutym 2016 r. amerykański miliarder Ken Griffin zakupił dwa obrazy abstrakcyjnych ekspresjonistów; Willem de Kooning i Jackson Pollock za sumę 500 mln dolarów. To była najdroższa prywatna transakcja w handlu sztuką do tej pory.

    Obraz nowojorskiego malarza - holenderskiego pochodzenia - Willema de Kooning, pt. Untitled XXV (z 1977) sprzedano w listopadzie 2016 r. za 66 mln dolarów. Jego inny obraz o podobnej treści, poszedł pod młotek w lutym 2016 roku już za 300 mln dolarów. 

    Zbawiciel Świata da Vinci i Rembrandt
    "Salvator Mundi" (1500) przypisywany Leonardo da Vinci do chwilki obecnej (2022 r.) najdroższy obraz świata został sprzedany w 2017 r. za $ 450 mln królowi Arabi Saudyjskiej. Z prawej "Portret cudzoziemskiego admirała" Rembrandta za jedyne 22 miliony dolarów.

    15 listopada 2017 r. na aukcji Christie's w Nowym Jorku sprzedano obraz przypisywany Leonardo da Vinci "Zbawiciel Świata" - "Salvator Mundi" za 339 mln. euro (razem z kosztami aukcji suma 450 mln dolarów). To jeden z 15 obrazów Leonardo jakie istnieją i z powodu podobieństwa zwany jest także "męską Mona Lisą". Długo nie przypisywano tego obrazu Leonardo da Vinci dlatego w 1958 r. obraz zakupił pewien Amerykanin za 50 euro, po czym w 2005 r. sprzedał europejskiemu kolekcjonerowi sztuki za 8445 euro który po gruntownej renowacji orzeczono jako oryginał z ręki Da Vinci. Obraz kupił w 2013 r. rosyjski miliarder Dmitri Rybolovlev za €127 mln. i teraz zmuszony podziałem majątku przy rozwodzie sprzedał go anonimowemu kupcowi. W roku 2021 odezwali się eksperci podejrzewający, że obraz ten pochodził jednak spod pędzla kogoś z otoczenia Leonardo ale nie jego osobiście.

    Trzy obrazy Gustava Klimta sprzedano w ostatnich latach za łączną sumę 470 mln dolarów. Wiele obrazów Picassa w cenie od $ 50 do 150 milionów za sztukę. Podobnie Andy Warhol "chodzi" po $70-100 mln i Claude Monet $80-110 mln oraz Mark Rothko za $ 80-180 mln. Generalnie obrazy czołowych (znanych nazwisk) artystów z XX wieku osiągają z łatwością ceny 50-100 mln dolarów. Włoscy i niderlandzcy klasycy rzadko trafiają do sprzedaży. 

    Na aukcji Sotheby w Nowym Jorku sprzedano w styczniu 2021 unikalny portret młodzieńca z 1480 r. włoskiego malarza renesansu, Sandro Botticellego za 76 mln euro. Poprzedni właściciel kupił go w 1982 r. za 900 tys. euro.  To czyni go drugim najcenniejszym obrazem starych mistrzów XV-XVII wieku. Więcej, (wówczas 340 mln euro), przyniosło tylko dzieło Leonarda da Vinci opisane powyżej.

    Holenderski malarz, prekursor abstrakcjonizmu, Piet Mondrian osiągnął na aukcji w Nowym Jorku w 2022 4. cenę 51 mln dolarów za jego abstrakcyjny obrazek (kompozycja kilku kolorowych kwadratów) pt. "Kompozycja nr II".

    W listopadzie 2023 na aukcji Sotheby's w Nowym Jorku sprzedano obraz Pablo Picasso z 1932 r. "Femme à la montre" (kobieta z zegarkiem) za 139 mln dolarów (130 mln euro).

    Cena za centymetr kwadratowy Rembrandta

    Ceny sztuki są wypadkową jakości dzieła i wielu subiektywnych kryteriów jak jej unikalność, koniunktura, sytuacja rynkowa i moda.

    Wielkość obrazu ma wpływ przy szacowaniu wartości "rembrandta". Szacuje się nawet cenę jego obrazów w przeliczeniu na centymetr kwadratowy dotychczas sprzedanych obrazów.

    • Obraz "Portret Aeltje van Uylenburgh" kosztował 10.407 euro/cm²
    • "Mężczyzna w czerwonym serdaku" podobnie 10.663 euro/cm².
    • Na aukcji Christie's w grudniu 2009 roku sprzedano nieznany obraz mistrza z prywatnej kolekcji zwany "Portret cudzoziemskiego admirała". Obraz ten o wymiarach 87x107 cm sprzedany został za sumę 22 milionów euro, czyli 2363 euro/cm².
    • Na aukcji Sotheby's w Londynie sprzedano w lipcu 2020 roku, z prywatnej kolekcji, autoportret Rembrandta w odświętnym stroju za 16 mln euro. Obraz jest malutki, 16x22 cm - co sprawia, że jego centymetr kwadratowy kosztował 45.455 euro/cm² (5.355 dolarów/cm²).
    • W 2021 r. Holandia kupiła od francuskiej rodziny Rotszyldów obraz Rembrandta z 1636 r. "De Vaandeldrager" (Niosących sztandar) za sumę 175 mld euro o wymiarach 118,8 x 96,8 cm - co czyni centymetr kwadratowy tego obrazu wart 15.217 € / cm².
    Autoportret Rembrandta 1632
    Autoportret Rembrandta z 1632 r. sprzedany na aukcji w 2020 oraz z prawej "Vaandeldrager". Ten nowy zakup - 45-ty Rembrandt w holenderskiej kolekcji. Krytycy drogiego zakupu pytają czy ma nam bardziej przybliżyć kim jesteśmy? Gruby, nieogolony facet, zadowolony z siebie, pracujący łokciami, robi się większym niż jest naprawdę.

    Najsłynniejszy i największy obraz Rembrandta „Straż Nocna” ma dzisiaj wymiary 363 x 437 cm, jednak oryginalny obraz był sporo większy (4,2x5 m) a został okrojony przy przeprowadzce w 1715 roku z budynku Schutters (rodzaj ówczesnej straży miejskiej) do amsterdamskiego ratuszu gdzie nie mieścił się na przeznaczonej ścianie pomiędzy drzwiami. Za „Straż Nocną” Rembrandt otrzymał niezłe honorarium w wysokości 2000 guldenów, ale...

    Dla porównania taką samą sumę 2 tys. guldenów otrzymał inny, niezwykle modny wówczas malarz; Frans van Mieris za swój malutki obrazek wielkości zaledwie 55x43 cm "Oficer w sklepie z materiałami" (Officier in een stoffenwinkel). Tyle w tym czasie zarabiał dobry kupiec w Amsterdamie na rok.

    Mieris i Rembrandt
    Nie zawsze wielkość się liczy.

    Wartość guldena na dzisiejsze czasy

    W czasach Renbrandta (XVII w.) jeden gulden holenderski miał siłę nabywczą równą około 10 euro z roku 2017.

    W roku 1650 kamienica w Amsterdamie kosztowała od 1 do 4 tys. guldenów czyli w przeliczeniu ok. 10-40 tys. euro dzisiaj.

    Niestety ceny nieruchomości poszły od tych czasów bardzo w górę. W roku 2015 malutka kamienica nad kanałem w Amsterdamie (160 m² - €5100/m²) kosztuje około miliona euro. Większa kamieniczka (245 m²) już € 2.000.000. Kawalerka (21 m²) za €119 tys. Do tego własne miejsce parkingowe €120 tys. rocznie. Małe mieszkanko w centrum przy popularnych uliczkach (np. "negen straatjes") za €279 tys. Generalnie ceny mieszkań w granicach 5 - 6,5 tys. euro/m². 

    Od czasów Rembrandta ceny nieruchomości w Amsterdamie wzrosły więc, - w zależności od lokacji - stokrotnie.

    Przeczytaj także:

    [aktualizacja 2020 r.]