Rewolucja kulturalna i społeczna sprzed 590 lat

Introdukcja książki to koniec średniowiecza

Sztuka drukarska zapoczątkowała rewolucję kulturalną w Zachodniej Europie XV i XVI wieku którą można porównać do rewolucji jaka przyniósł ze internet pod koniec XX wieku i smartfon po roku 2010.

Po raz pierwszy biblia i inne książki stały się masowo dostępne i zaczęły trafiać "pod strzechy" czy lepiej powiedzmy do mieszczańskich kamienic. A mieszczan umiejących czytać i pisać na Zachodzie było dużo. To była coraz większa i dominująca klasa społeczna Zachodniej Europy. Dostępność Pisma Świętego otworzyła drogę do dyskusji teologicznych i postawiła przez wieloma pytanie, na ile zgodna jest "litera" Pisma Świętego z codzienną praktyką kleru i kościoła, czy m.in. adorowanie obrazom, bogactwo kleru i odpuszczanie grzechów za opłatą (odpusty) pasuje wyznawcom Chrystusa działającym w jego imieniu. Bo czymże było opuszczenie grzechów za pieniądze jak nie łapóką?

Można powiedzieć, że symbolicznie wynalazek Gutenberga skończył średniowiecze. Nowe tłumaczenia i wydania biblii rozpowszechniane w masowym nakładzie ukazały wydatnie błędy i wypaczenia kleru i zapoczątkowały renesans i z nim reformację. Późniejszym kolejnym etapem było oświecenie.

Wynalazek druku był dla Zachodu tym czym dzisiaj stał się wynalazek internetu. Nieograniczony dostęp do informacji. Także internet zmienia świat bardziej niż sobie z tego zdajemy sprawę

31 października 1517 r. Marcin Luter przybił na drzwiach kościoła w Wittenberdze jego 95 tez. To oznaczało początek reformacji. W swoich tezach Luter przeciwstawiał się głównie praktykom odpustowym Kościoła. W tezie 52 Luter argumentował, że zbawienie przez odpusty, jest bezwartościowe a w tezie 67 mówi sarkastycznie: „Odpust, głoszony przez kaznodziejów jako wielka łaska, musi być rzeczywiście nazwany wielką, w tym sensie, że wiele dochodu im przynosi”. Słowa Lutra, a później Kalwina, odbiły się szerokim echem w Europie i wywołały radykalne zmiany w społeczeństwach szczególnie Zachodniej Europy. Luter zręcznie wykorzystał wynalazek druku i jego idee drukowane w wielu egzemplarzach łatwo rozchodziły się po świecie. Reformacja w Europie doprowadziła do kilku wojen religijnych. Pośrednio doprowadziła również do powstania Republiki Zjednoczonych Niderlandów.

Biblia z Pelplina

Jeden z niewielu ocalałych oryginalnych egzemplarzy biblii Gutenberga z roku 1453 można podziwiać w Polsce.  W Pelplinie obok najwspanialszej na ziemiach polskich katedry gotyckiej cystersów znajduje się w muzeum diecezjalnym unikalny i bezcenny egzemplarz tej biblii. Unikalny ponieważ na całym świecie ocalało 48 egzemplarzy i tylko 20 w komplecie a ponadto w egzemplarzu z Pelplina, na stronie 46 znajduje się plama - odcisk czcionki w farbie drukarskiej która pozwoliła nam poznać jak wyglądały pierwsze w świecie czcionki.

Pierwsza biblia holenderska

Dwadzieścia lat później w roku 1477 dwóch drukarzy z Delft; Jacob Jacobszoon van der Meer i Mauricius Yemantszoon wydrukowali pierwszą biblię w języku holenderskim: 250 egzemplarzy po 1300 stron. Względnie wysoki, jak na te czasy,  procent wykształconych mieszczan w Holandii gwarantował zbyt tak masowo produkowanych ale kosztownych księg. Była to także pierwsza książka w języku holenderskim a nie jak wówczas powszechnie praktykowane, po łacinie. 

Od wydania pierwszych biblii w Niemczech i Niderlandach trzeba było już tylko ok. 50 lat aby w Europie rozpoczął się protest - ludzi później nazwanych protestantami - i powrót do fundamentów wiary, rozpoczęty przez Jana Husa, Marcina Lutra i Jana Kalwina.

Przeczytaj także:

• Kontrreformacja i walka reformatorów o Holandię
• Dordrecht - protestancka kolebka Holandii
• Marcin Luter rozpętał religijne odrodzenie Europy
• Holender czyli niewesołe życie kalwinisty
• Reformacja w Niderlandach
• Gdy katolik był wrogiem Holandii