Dom przeciętnego Holendra
Przeciętną rodzinę w Holandii nazywa się czasami "familie Doorzon" - bo doorzon to prześwit lub bardziej dom na przestrzał - dwa duże okna z salonu: jeden na ogródek a drugie na ulicę. Większość Holendrów mieszka w takich domach.
Doorzonwoning - dom na przestrzał
Doorzonwoning nazywa się najpopularniejszy typ budownictwa w Holandii z XX wieku. Doorzonwoning oznacza, że woonkamer (living room - salon/pokój dzienny) rozciąga się na całą głębokość domu i ma duże okna na obie strony pokoju; na ulicę i na ogródek. Tego rodzaju domu, najczęściej szeregowce zapełniają robotnicze dzielnice mieszkaniowe w całym kraju. Na piętrze są 2-4 sypialnie i łazienka, plus zazwyczaj strych.
Tego typu szeregowiec ma zazwyczaj 90-120 m² powierzchni użytkowej i leży na parceli wielkości 130-180 m² i kosztuje od 150 do 250 tys. euro (2016 r.). [Zobacz: wyszukiwarka nieruchomości w Holandii: funda.nl]
Na statystycznego obywatela przypada 65 m² powierzchni mieszkalnej. W Amsterdamie 50 m² a na wsi 80 m². Statystyczny holenderskie mieszkanie liczy 125 m² powierzchni.
- WOZ-waarde to (WOZ = Państwowa Ustawa Wyceny Wartości Nieruchomości) oficjalna państwowa wartość każdego domu w Holandii przy czym dom można sprzedać za sumę niezależną od wartości WOZ. W 2016 roku statystyczny holenderski dom wart był 209 tys. euro. To był pierwszy rok wzrostu wartości domów po kryzysie bankowym z 2010 r. kiedy to "średni dom" wart był 243.000 €. Dla porównania w roku 2020 statystyczny dom w Holandii wart jest już 351 tys. euro.
Z reguły "dom na przestrzał" ma u podstawy wymiary 6 m szerokości i 8 m głębokości a salon nie może być węższy niż 3,5 m o długości od 6 do 8 m. Czasami takie domy mają małe ogródki od frontu (choć niekoniecznie) i ogródek z tyłu głębokości 10-20 metrów, zazwyczaj z komórką na rowery itp. graty.
Najwięcej tego typu domów zbudowano po wojnie, szczególnie w latach 1960-1990. Chociaż jest także wiel nawet z XIX wieku. Juz niemal muzealnym przykładem jest "osiedle Philipsa" w Eindhoven.
Dom dla każdego
Gdy porównamy średnią gęstość zaludnienia Polski z jej 124 mieszkańcami/km² do Holandii z jej średnim zaludnieniem 501 mieszkańców/km² (2015) to i tak wygląda na cud, że każda rodzina może mieszkać w domku z ogródkiem - jak mały on by nie był.
Tymczasem większość Holendrów mieszka w tzw. aglomeracji Randstad obejmującej trzy prowincje; i tak średnia gęstość zaludnienia w prowincji Zuid-Holland wynosi 1.279 mieszkańców/km², Noord-Holland 1.034 mieszkańców/km² i Utrecht 912 mieszkańców/km². W Randstad jest też najwięcej mieszkań w blokach.
Typy mieszkań
Język holenderski zna ponad 70 nazw różnych typów mieszkań [cała lista na Wikipedii] z których najpowszechniej spotykane są:
doorzonwoning, rijtjeshuis (szeregowiec), flat (mieszkanie w bloku), vrijstaand huis (dom wolnostojący), herenhuis (duży dom/kamienica), drive-inwoning (dom z garażem na parterze). Kamienice w starych miastach (jak Amsterdam) nazywa się powszechnie pand (lub grachtenpand), chociaż to słowo oznacza pierwotnie zastaw, hipotekę.
Statystyki 2022
3,4 mln (42%) z wszystkich z 8 mln mieszkań w Holandii stanowią szeregowce (rijtjeshuis) których najwięcej budowano w latach 1960-1990. Szeregowcem jest dom składający się z minimalnie 3 mieszkań w szeregu. Najwięcej szeregowców (683 tys.) jest w prowincji Zuid-Holland (Lejda, Haga, Rotterdam, Dordrecht) na najmniej w Fryzji, gdzie jest najwięcej domów wolnostojących. 35% mieszkań jest apartamentami w blokach, 13% domów wolnostojących i 9% bliźniaków.
Holendrzy mają także ambicję nadać swojemu domowi nazwę, o czym więcej w "Przezwiska, nazwiska, pseudonimy po holendersku" >>>