Christiaan Huygens, wynalazca zegara wahadłowego

Christiaan Huygens  urodził się w 1629 roku w Hadze w bogatej mieszczańskiej rodzinie; jego ojciec był dyplomatą i poetą. Christiaan studiował matematykę i prawo na uniwersytecie w Lejdzie. Huygens jest największym holenderskim uczonym wszech czasów oraz należał do największych uczonych matematyków, fizyków i astronomów renesansu w świecie.

portret Huygensa
Portret Huygensa.

Po opublikowaniu pierwszych prac o hydrostatyce, kwadraturze hiperboli, elipsy i koła Christiaan Huygens został w roku 1663 członkiem londyńskiego Towarzystwa Królewskiego (Royal Society). W jego dalszej naukowej karierze został m.in. dyrektorem Francuskiej Akademii Nauk (Académie des sciences) w Paryżu. W Londynie spotykał się z fizykami Robertem Boyle, Izakiem Newtonem i filozofem Johnem Locke.

Wynalazki, odkrycia i badania stawiają Huygensa u boku Leonardo da Vinci i innych największych ludzi świata. Do dziś używana zasada Huygensa opisuje zasady rozchodzenia fali i rozpraszania światłą.

Christiaan Huygens z jego asystentem
Christiaan Huygens z jego asystentem

Huygens stał u bazy powstania teorii rachunku prawdopodobieństwa, rachunku różniczkowo-całkowego, siły odśrodkowej, przyspieszenia ziemskiego, udoskonalenia soczewki i teleskopu, budowy achromatycznych obiektywów... i to nie wszystko! Przeprowadził badania prędkości światła, która według niego nie była nieskończona.

26 grudnia 1656 roku Christiaan Huygens zaprezentował swój pierwszy zegar wahadłowy. Był to niezwykle ważny wynalazek, w który pozwolił mierzyć czas z dokładnością co do sekundy.  Przez wieki jego zegar był światowym standardem precyzyjnego pomiaru czasu. Projekt Huygensa opierał się między innymi na pracach Galileusza. Huygens łącząc matematykę z fizyką i badając ruch wahadła, skonstruował i opatentował pierwszy precyzyjny zegar wahadłowy. Za pomocą wahadła udowodnił, że Ziemia kręci się według własnej osi. Bez Huygensa niemożliwe byłoby słynne wahadło Foucaulta.

Huygens i schemat zegara wahadłowego

W roku 1675 opatentował pierwszy zegarek kieszonkowy. W szkicach Huygensa można znaleźć zasady pracy maszyny parowej (wynalezionej 100 lat później). W Paryżu zaprezentował motor napędzany kontrolowanymi wybuchami prochu.

Znacznie ulepszył „latarnię czarnoksięską” (laterna magica – projektor) jak i resory pojazdów konnych.

W roku 2005 europejska sonda ESA „Huygens” wylądowała na największym księżycu Saturna: Tytanie. Tytana, księżyc Saturna odkrył Christiaan Huygens 350 lat wcześniej. Ponadto zbadał i opisał pierścienie Saturna, odkrył podwójne gwiazdy, kilka mgławic  i Wielką Mgławicę w Orionie, jako pierwszy opracował mapę Marsa, zobaczył jako pierwszy kometę nazwaną później kometą Halleya, stwierdził, że Słońce jest jedna z wielu gwiazd i poprzez porównanie pomiaru siły światła Słońca i Syriusza obliczył odległość do Syriusza.

W roku 1690 pisał: “Cóż miało by nas wstrzymywać przypuszczać, że jest więcej gwiazd lub słońc wokół których kręcą się planety takie jak nasza?”. 

wahadło i Saturn Huygensa

Dopiero 300 lat później, w roku 1995 odkryto pierwszą planetę poza naszym układem słonecznym. Do dzisiaj wiemy już o istnieniu 250 planet lub egzoplanet jak się je nazywa. Kilka lat później w 1698 roku w swej pracy „Kosmotheoros” spekulował Huygens o możliwości życia na innych planetach - a za to jeszcze 98 lat wcześniej, na stosie, został przez inkwizycję spalony Giordano Bruno!. Christiaan Huygens - pionier rewolucji naukowej stoi w szeregu duchowych synów oświecenia obok Kartezjusza, Spinozy, Pascala i Newtona.

Naukowiec kontaktował się z wielkimi naukowcami, jak Newton, z którymi prowadził trwającą całe życie naukową dyskusję na temat uniwersalnej grawitacji. Rok przed śmiercią Huygens definitywnie powrócił do Holandii, gdzie do śmierci pracował nad ulepszeniami soczewek i zegarów wahadłowych. Zmarł w Hadze w roku 1695 - do dnia śmierci pełen wątpliwości na temat wiary i religii.

muzeum techniki w Haarlemie
Muzeum techniki Teylersa w Haarlemie

Zainteresowanych wynalazkami które zmieniły świat odsyłam do arcyciekawych muzeów: Teylers Museum  w Haarlemie (najstarsze muzeum w Holandii!) i Museum Boerhaave in Leiden.

Przeczytaj także: