Kontrreformacja i walka reformatorów o Holandię
Ruch protestantów - reformatorów wiary chrześcijańskiej, zdobył w XVI wieku wielu zwolenników w Europie, także w Holandii. W tym czasie jednak krajem władali katoliccy Hiszpanie, a konkretnie cesarz rzymski z dynastii Habsburgów. Protest przeciw zaborcy był jednocześnie protestem wiary.
Holendrzy długo walczyli o swoją niepodległość. Wojna religijna była jednocześnie wojną narodowowyzwoleńczą. Habsburski cesarz Karol V postanowił wyplenić heretyków z Niderlandów. Kościół katolicki ogłosił protestantów heretykami. Rozpoczęła się wojna zachowawczego średniowiecza w postaci hiszpańskiej inkwizyjci z nowoczesnym renesansem.
- Cesarz Karol V był "namaszczonym przez Boga" potężnym władcą (1519–1556) dużej części Europy; Włoch, Niemiec, Hiszpanii, Austrii oraz kolonii za oceanem Indyjskim i Atlantyckim.
Wojna o przekonania i władzę
W roku 1550 cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego - jak się oficjalnie nazywał - wydał najsurowszy, tzw. krwawy edykt. Wszystkie poczynania protestantów zwanych heretykami - zaczynając od kontaktów towarzyskich z heretykami aż po niszczenie obiektów kultu i znieważanie autorytetu kościoła - karane było śmiercią. Herezja reformatorów szerzyła się jednak niepowstrzymanie, a znaczne tereny Europy Zachodniej opanowały idee protestantów. Należy nie zapominać, że dla Holendrów bunt przeciw katolikom miało też podłoże finansowe; uzyskanie niepodległości oznaczało wolność w interesach tego kupieckiego narodu. Reformacja niderlandzka, była ściśle powiązana z ruchem narodowościowym. Walka o fundamenty wiary stała się jednocześnie walką o niepodległość spod hiszpańskiej dominacji.
Religijny Holender
Wiara chrześcijańska spełniała u Holendrów bardzo ważną rolę. Odkąd pod koniec XIV w. zaczęto drukować biblię w języku holenderskim - naród poważnie zaczął żyć według biblijnych przykazań. Dzisiejszy charakter Holendrów w dużej mierze określiła biblia i protestancki sposób myślenia. Bunt Marcina Lutra, (1483-1546) przeciwko autorytetowi kościoła w bardzo krótkim czasie objął pół Europy i spowodował oderwanie od katolicyzmu ok. 1/3 katolickiej dotychczasowek ludności kontynentu, szczególnie w Niderlandach, Niemczech, Szwajcarii, Skandynawii i Anglii.
Wynalazek druku zmienił świadomość
Gwałtowność i szybkość - jak na tamtą epokę - z jaką odnowiona religia zdobywała zwolenników w dużej części zawdzięczała wynalezieniu druku i łatwość przepływu informacji, idei i powielania pism drukiem. Biblia trafiła "pod strzechy" a jej czytanie otworzyło ludziom oczy na wiele dogmatów kościoła a w szczególności wypaczeń kleru katolickiego.
- Dlaczego Polska w tym ruchu nie brała udziału? W przeciwieństwie do Europy Zachodniej Polska była krajem znacznie bardziej zacofanym nie posiadającym klasy mieszczańskiej. Nieliczne miasta zamieszkiwali głównie kupcy Żydowscy i Niemieccy. Nikomu się nie śniło wydawać biblii po polsku bo ani ten język jeszcze na piśmie nie funkcjonował ani czytelników by nie było, poza garstką wykształconych feudałów. Niepiśmiennemu chłopskiemu narodowi reformacja nic nie mówiła wówczas, a w zasadzie nie mówi i dziś.
Na stos!
Papieski odpór heretykom był krwawy. W roku 1523 spłonęli na stosie w Brukseli pierwsi męczennicy reformacji. Mimo to już w tym samym roku wyszło w Amsterdamie holenderskie tłumaczenie Nowego Testamentu. W r. 1545 za druk całej biblii został ścięty drukarz Jakub Liesfeld. Założony w r. 1556 związek ewangelickiej szlachty niderlandzkiej prowadzącej ruch oporu, zwany Geuzen rósł w siły, lud rzucił się rozwścieczony na ołtarze i obrazy kościelne - ikony zabronione przez Boga. Nastał "sztorm obrazów" w którym protestanci niszczyli wszelkie obrazoburcze "święte" wizerunki. Efekt tego jest dzisiaj bardzo dobrze w Holandii widoczny w pięknych gotyckich kościołach ale już pozbawionych obrazów i rzeźb.
Kto był w Antwerpii pamięta zapewne zamek Het Steen nad rzeką Skaldą. Zamek ma już 800 lat i większą część tego czasu służył za więzienie. 450 lat temu więziono tam m.in Maeyken Wens, wyznawczynię protestanckiej fundamentalnej wiary menonitów. Za jej wiarę skazana została, przez katolickie władze Antwerpii, za innowierstwo, na śmierć na stosie. Aby nie mogła przed śmiercią wyznać swojej wiary założono jej na język śrubę. Śruba językowa to narzędzie tortur mające na celu uniemożliwienie ofierze mówienia. Śruby językowej używano między innymi przy egzekucjach menonitów, aby uniemożliwić im głoszenie swego przesłania na stosie.
Przeczytaj także: