Afsluitdijk - tama z której Holandia jest dumna

Tama Afsluitdijk ma już niemal 90 lat. Zbudowano ją w latach 1927-1932 na morskiej zatoce Morza Południowego (Zuiderzee) przecinającej Holandię na pół. To jest jedna z największych robót wodno-inżynieryjnych w historii Holandii, także unikalną budowlą w skali światowej. 

Wybrzeże Holandii
Wybrzeże Niderlandów w XVII w. Zelandia była grupą wysp w delcie u ujścia Renu i Mozy a na północy, między wyspami fryzyjskimi i Harderwijk istniało morze zewnętrzne, zwane Zuiderzee.

Morze Wschodnie, Północne i Południowe

W zamierzchłych wiekach Holandia operowała głownie na trzech morzach które zwano Morzem Wschodnim (Bałtyk), Północnym i Południowym. To morze południowe (Zuiderzee - dzisiaj część IJsselmeer) już nie istnieje, chociaż 800 lat temu go także nie było. nie istniało, dopiero katastrofalna powódź  z 1287 r. wdarła się głęboko w ląd ówczesnej Fryzji rozrywając kraj na dwie części. Z fryzyjskiej perspektywy powstało wówczas Morze Południowe [przeczytaj więcej o Fryzji >>>].

Zelandia
Zelandia była grupą wysp na morzu w delcie rzek. Ta prowincja Niderlandów walczyła wiecznie z zalewającą ją wodą. Od 1997 r. Zelandia jest także chroniona szeregiem tam odcinających ją od morza.

Pierwotnie budowa tamy miała być częścią programu osuszania całego obszaru Morza Południowego (Zuiderzee). Ze względów ekologicznych i ekonomicznych osuszono tylko jego część. Grobla połączyła Fryzję z prowincją Północna Holandia. W roku 1933 prace były definitywnie zakończone i przejechały pierwsze samochody.

Współcześnie tama oddziela jezioro IJsselmeer od Morza Północnego i biegnie po niej  autostrada A7/E22 Amsterdam–Groningen. Woda w IJsselmeer jest zmieszaną wodą słodką z morską. 

Tama zaporowa w Holandii

Afsluitdijk

Długość drogi po tamie wynosi 32 km, a sama grobla ma 30 km długości, szerokości 90 m i 7 m wysokości. Ciekawostką jest, że nazwana została dijk - gdy tymczasem dijk oznacza w języku holenderskim wał odgradzający wodę od lądu, gdy tymczasem Afsluitdijk jest tamą (dam) przegradzającą wody, więc powinna się nazywać Afsluitdam.

Pierwsze plany odgrodzenia Zuiderzee od otwartego morza powstały już w XVII wieku kiedy to szybko rozwijała się żegluga morska a Zuidertzee było płytkie i pełne niebezpiecznych mielizn. Technicznie było to w tym czasie trudne do wykonania. Dopiero w 1891 roku inżynier Cornelis Lely opracował realny plan odgrodzenia Zuiderzee który doczekał się realizacji 40 lat później. 

Tama zaporowa w Holandii

Na grobli planowano położyć linię kolejową jednak projekt okazał się nieopłacalny. Dzisiaj groblą Afsluitdijk biegnie autostrada która jest czasami zamykana dla dużych samochodów lub przyczep gdy wieją sztormowe wiatry.

Europejska piesza trasa turystyczna E9 biegnie przez Afsluitdijk - wzdłuż wybrzeży Europy od południa Portugalii do krajów bałtyckich.

W 2006 r. kierowca rajdowy Formuły 1 Robert Doornbos przejechał Afsluitdijk z szybkością 326 km/h.

Tama zaporowa w Holandii
Tama z wierzy widokowej i z lotu ptaka.

W roku 2017 tama została ozdobiona artystycznymi efektami świetlnymi. Tama zbudowana 88 lat temu nie odpowiada już współczesnym wymaganiom bezpieczeństwa, dlatego od 2018 roku rozpoczęty zostanie gruntowny proces jej renowacji i wzmacniania kosztem 800 mln euro. Prace mają być ukończone w 2023 roku.

  • Od kwietnia 2019 do 2022 roku tama będzie w generalnym remoncie w celu jej gruntownej renowacji i umocnienia. W tym okresie zamknięta jest droga rowerowa przez tamę, ruch samochodowy może się liczyć ze zwężeniami odcinków drogi po tamie. 
     
Tama zaporowa w Holandii
Nocne ledowe oświetlenie tamy.

3565 km barier wodnych

Holandia liczy łącznie 3565 kilometrów zapór przeciwpowodziowych w postaci wałów, grobli, tam, śluz i wydm. Zapora Oosterschelde i Maeslantkering są najbardziej znane w świecie przez swoją unikalną konstrukcję i gigantyczne rozmiary.

Nocne efekty świetlne na tamie.

Afsluitdijk na YouTube:

Trasa turystyczna po tamie.

.

Historyczne zdjęcia z budowy tamy w latach 30.

.

System rybnej migracji przez tamę Afsluitdijk
.