Imperium Maurów w Andaluzji
W XIX wieku utarł się pogląd, że średniowiecze było najbardziej zacofanym okresem historii. Pierwsi turyści podziwiając starożytną kulturę Egiptu, Grecji i Rzymu i obok leżące perły renesansu we Florencji i Pizie doszło do fałszywej konkluzji, że między światem antycznym i renesansem nic nie było, lub raczej były to "ciemne wieki średniowiecza".
Tymczasem średniowiecze dało początek rozwoju miast, rzemieślnictwa, wielu nauk i technik, za dużo aby tu wymienić. Przy tym średniowiecze w Zachodniej Europie to i tak nic w porównaniu do niebywałego rozkwitu na Półwyspie Iberyjskim. Przez wieki Kościół katolicki pomniejszał rolę muzułmańskiego świata wycinając z naszej świadomości jego rolę w rozwoju Europy. Bo cóż my wiemy o Maurach?
- Kalifat jest odpowiednikiem zachodnioeuropejskiego cesarstwa.
- Emirat jest odpowiednikiem zachodnioeuropejskiego księstwa.
- Saracenami nazywano w średniowiecznej Europie arabskich muzułmanów słynących z piractwa i plądrowania. Wiele miast średniowiecznej Europy otaczano grubymi murami w obronie przed Saracenami. Z reguły Saracenami określano wschodnich Arabów z Lewantu (dzisiejszy obszar Syrii, Jordanii, Libanu i Izraela) a Maurami określano zachodnich Arabów z Maroka i Półwyspu Iberyjskiego.
Oświecone imperium Maurów Al-Andalus
Państwo Al-Andalus w okresie jego największej świetności (VIII-X wiek) obejmowało niemal cały Półwysep Iberyjski i Południową Francję. Arabowie panowali w Hiszpanii 800 lat (711-1492) z ciągle zmieniającymi się granicami przy stałym naporze katolickiej Rekonkwisty z północy.
Stolicą "Kalifatu Kordoby" było miasto Kordoba - wówczas największe miasto Europy liczyło w X wieku co najmniej pół miliona mieszkańców, miało ponad 300 meczetów, 300 publicznych łaźni, 50 szpitali, 20 publicznych bibliotek, 80 szkół i 17 wyższych uczelni. Biblioteka Al-Hakama posiadała ok. 400 000 tomów. Okres ten charakteryzowało pokojowe współistnienie i wzajemna tolerancja trzech cywilizacji – islamu, chrześcijaństwa i judaizmu.
Według centrum badań nad globalizacją, w średniowiecznej chrześcijańskiej Europie, prawie 99% ludności było analfabetami, nawet większość monarchów nie umiała czytać ani pisać. Tymczasem edukacja była powszechna w muzułmańskiej wówczas Hiszpanii.
Stolica mauretańskiej Hiszpanii; Kordoba została uznana za najnowocześniejsze miasto X-wiecznej Europy. Miasto szczyciło się oświetleniem ulicznym, szpitalami, bibliotekami i meczetami. Rządzone przez Kościół katolicki miasta takie jak Londyn i Paryż nie znały latarni ulicznych i brukowanych dróg jeszcze przez wiele setek lat później.
Osiągnięcia zaawansowanych nauk islamskich i Zachodnich pochodzą z Al-Andalus, w tym wynalazek pierwszego szybowca przez ibn Firnasa oraz inne znaczące postępy w trygonometrii (Geber), astronomii (Arzachel), medycynie i chirurgii (Abulcasis Al Zahrawi), farmakologii (Avenzoar) i agronomii (Ibn Bassal i Abū l-Khayr al-Ishbīlī). Prace najważniejszych filozofów i naukowców (w szczególności Abulcasis i Averroes) miały ogromny wpływ na życie intelektualne średniowiecznej Europy. Al-Andalus stał się ważnym ośrodkiem edukacyjnym dla Europy i krajów wokół Morza Śródziemnego, a także kanałem wymiany kulturalnej i naukowej między światami islamskim i chrześcijańskim. Uniwersytety Kordoby i Toledo stały u podwalin późniejszego europejskiego renesansu.
- Już 2500 lat temu Toledo było rzymskim centrum obróbki żelaza. Tamtejsi fachowcy produkowali miecze dla rzymskich legionów. Przez wieki sztuka wytapiania dwóch stopów żelaza (kombinacji żelaza i twardej stali) w jednym mieczu przyniosła im sławę na wszystkich polach bitew w Europie do XIX wieku a nawet później wielu filmach historycznych. Także Maurowie i Saraceni musieli tych mieczy używać.
Dziedzictwo Maurów
Astronomia: Abu Ishaq Ibrahim al-Zarqali (zm. 1087) odniósł wiele astronomicznych sukcesów, o czym świadczy uznanie jego osiągnięć przez Kopernika w jego rewolucyjnej pracy "O rewolucjach sfer niebieskich" - pięć wieków później.
Rolnictwo: Wprowadzenie irygacji umożliwiło wydajne rolnictwo, ale też powstawanie świetnych ogrodów o czym Alhambra w Granadzie najlepiej świadczy. Arabowie wprowadzili i uprawiali na Półwyspie Iberyjskim i Sycylii trzcinę cukrową, ryż, bawełnę, lucernę, pomarańcze, cytryny, morele, oliwki, szpinak, bakłażany, marchew, szafran, granaty, daktyle i banany. W Hiszpanii znajduje się nadal największy las palmowy - arabskie dziedzictwo w Elche.
Medycyna: Powstały rewolucyjne opracowania medyczne, encyklopedie zdrowia, wiedza i narzędzia chirurgiczne
Sztuka i architektura: Kto był w pałacach Sewilli, Kordoby i Granady mógł się przekonać o wybitnych umiejętnościach jakim chrześcijańska Europa tych czasów nie była w stanie dorównać.
- Według Sekcji Edukacji UNESCO, najstarszy działający uniwersytet na świecie (Uniwersytet Al-Karaouine w Maroku) został założony w czasach imperium Maurów w 859 r. Założycielką była murzynka, pani Fatima al-Fihri. Drugim był uniwersutet Al-Azhar w Kairze założony w 975 r. Najstarszym uniwersytetem chrześcijańskiej Europy był uniwersytet w Bolonii, założony w 1088 r.
- Arabskie złote dinary były światową walutą.
- Arabowie handlowali w Europie, Azji i Afryce m.in. jedwabiem, ceramiką, złotem, zbożem, oliwą, winem, kością słoniową i kryształem.
Złoty wiek średniowiecza
Okres Kalifatu Kordoby (VIII-X w.) był złotym wiekiem Andaluzji. Arabowie rozpoczęli "rewolucję rolną" w Europie, dzięki wprowadzeniu innowacyjnej uprawy z użyciem nawadniania. melioracji, akweduktów i podziemnych kanałów. Na szeroką skalę importowano także towary z Bliskiego Wschodu i Azji.
Społeczeństwo Andaluzji było tolerancyjne. Obok siebie żyli muzułmanie, chrześcijanie i Żydzi. Mniejszość żydowska liczyła np. w samej Granadzie 50 tys. osób pracujący głównie jako urzędnicy podatkowi, kupcy, lekarze i ambasadorzy.
W języku hiszpańskim używana jest dziwna fraza "ojalá que si" oznacza "miejmy nadzieję, że" i pochodzi od arabskiego "Insha'Allah". W języku hiszpańskim, ale także we wszystkich językach europejskich jest masa słów arabskiego pochodzenia, z czasów gdy Arabowie cywilizacyjnie górowali nad Europejczykami.
Generalnie więc okres średniowiecznego rozkwitu arabskiego świata jest czarną plamą w europejskiej świadomości, luka w wiedzy którą mamy już setki lat, sprowadzając Arabów - w domyśle naszych odwiecznych wrogów - do prymitywnych barbarzyńców. Tymczasem gdy ponad tysiąc lat temu kwitła cywilizacja Maurów my, europejczycy, byliśmy jeszcze prymitywnymi plemionami zajmującymi się głownie zbieraniem jagód i polowaniem z dzidą.
Przeczytaj także: