Gerard van Honthorst

Gerard van Honthorst (1592-1656) urodził się w Utrechcie i zasłynął jako apostoł stylu Caravaggio w tej części Europy, choć jego osobistym wzorem był jego rówieśnik z Antwerpii, Flamandczyk - Antoon van Dyck

XVII-wieczny malarz Gerrit van Honthorst terminował u Abrahama Bloemaerta, zanim odkrył barokowe dzieła Caravaggia w Rzymie. Styl Caravaggio zrobił na nim głębokie wrażenie.

Gerard van Honthorst
"Adoracja pasterzy", z 1622 oraz "Wyzwolenie św. Piotra", ok. 1618.

Van Honthorst uważany jest za jednego z najważniejszych caravaggistów z XVII wieku. Jego wczesne dzieła, podobnie jak obrazy Caravaggio charakteryzują się użyciem mocnych światło-cieni. Sceny nocne których jedynym oświetleniem jest świeca lub pochodnia. Podobnie oświetlone kompozycje można znaleźć również u francuskiego malarza baroku Georgesa de la Tour, na którego malarstwo mógł wpłynąć widok prac Van Honthorsta. 

Oświecony świecą

Wielu malarzy kochało się w takich kontrastowych przedstawieniach zwanych światłocieniem. Trend rozpoczął już Leonardo da Vinci a po nim Caravaggio, 500 lat temu. Tego typu światłocienie stały się możliwe dzięki wynalezieniu w XIV wieku, przez Jana van Eijck z Brugii (wówczas Niderlandy), farby olejnej która zawierała duże kontrasty; od czerni słoniowej/sadzy po biel tytanową.

Gerard van Honthorst
"Powrót syna marnotrawnego", 1622 oraz "Stara kobieta egzaminuje monetę", z ok. 1621.

Po powrocie do Holandii, do swojego rodzinnego miasta Utrecht, Van Honthorst specjalizuje się w scenach z muzykami, hazardzistami i biesiadami. Od 1625 tematem jego obrazów stały się sceny mitologiczne i duszpasterskie sceny w bardziej klasycznym stylu. W swojej karierze Van Honthorst namalował również sceny historyczne i portrety.

Gerard van Honthorst
"Koncert", 1623, z Galerii Narodowej w Waszyngtonie.

Dwa lata po powrocie do Holandii malarz zostaje członkiem gildii (cechu stowarzyszenia artystów malarzy) Św. Łukasza. Praca zarobkowa, poza cechem artystów była praktycznie niemożliwa. W następnych latach artysta stworzył własną udaną pracownię malarską. 

Gerard van Honthorst
Dzieciństwo Jezusa, ok. 1620. Ermitaż w Petersburgu.

Van Honthorst poznał czeską królową Elżbieta Stuart i przez jakiś czas pracował jako nauczyciel rysunku dla jej dzieci. Dzięki niej poznał jej brata - angielskiego króla Karola I - który następnie zaprosił go w 1628 roku do Anglii i zapewnił mu liczne zamówienia. Wśród jego klientów był duński król Christiaan IV i holenderski namiestnik (stadshouder) Fryderyk Henryk Orański. W latach 1637-1650 Van Honthorst został oficjalnym malarzem dworskim Wilhelma II Orańskiego w Hadze.

Gerard van Honthorst
"Swatka", z 1625. Swatką nazywało się burdel-mamę (po lewej) która dobijała targu z jurnym kawalerem.