Wiatraki solne, wodne i zbożowe

Wiatraki można napotkać w wielu krajach Europy ale ten najsłynniejsze i ciągle w dobrej kondycji stoją oczywiście w Holandii. I nigdzie na świecie nie zachowało się tyle co w Holandii - niemal 1100 wiatraków.  Jednak na wiatraki trafiam i poza Holandią.

Holenderski wiatrak Bitwa pod Grunwaldem
Bitwa pod Grunwaldem odbyła się w 1410 r. a ten wiatrak kołpakowy (lub czapowy) wynaleźli Holendrzy 200 lat później.

Holender

Widzę holenderskie wiatraki namalowane przez Matejkę w tle bitwy pod Grunwaldem. Tutaj akurat Matejko popełnił błąd malując XIX-wiecznych holenderski wiatrak czapowy (tzw. holender) w tle bitwy z średniowiecza. Tego typu wiatrak powstał w Holandii w 1573 r. i był udoskonalany do XIX wieku. Widzę także zmurszałe wiatraki  rozsiane po całej Polsce ale... widzę także, dosłownie na każdym kroku ogrodowe wiatraczki holenderskie jako ozdobę ogrodową. No i te stragany przy drodze do Niemiec oferujące wiatraki ogródkowe w holenderskim stylu.

wiatraki hiszpańskie
Ten wiatraki z Consuegra służyły do mielenia zboża i zasłynęły po publikacji "Don Quichot" (Don Kichot) w 1615 r.

Słynne wiatraki

Ikonem Hiszpanii są słynne wiatraki na wzgórzu nad wsią Consuegra w La-Mancha. Czerwony wiatrak Moulin Rouge przy bulwarze de Clichy w Paryżu jest jednym z symboli tego miasta.

Salina w Trapani
Solanki w Trapani na Sycyli i wiatraki które służyły kiedyś do pompowania wody morskiej oraz mielenia soli.

Wiatraki solne

Po wiatrakach holenderskich i hiszpańskich, równie słynne są wiatraki na salinach koło miejscowości Trapani na Sycylii. Już Fenicjanie budowali w Trapani baseny solankowe i do dzisiaj w podobny sposób odzyskuje się sól morską. Sól jest nam niezbędna do życia ale także była nam niezbędna do konserwacji produktów. Sól była przez wieki bardzo cennym produktem handlowym. To właśnie od soli pochodzi słowo salaris (wypłata) gdy rzymskim żołnierzom wypłacano żołd w naturze, solą.

Dzisiaj produkcja soli jest tania ale zręczni handlowcy starają się podnosić "wizerunek" soli morskiej. Specjaliści sprzedają specjalne sole z dalekich mórz, nawet po 6 euro za 100 gram. Wiele receptur kuchennych kładzie nacisk na użycie soli morskiej czyli tej droższej. Zawsze na zasadzie, że "cudze jest lepsze". Bo gdy dla Włocha sól morska była przez wieki jedyną do nabycia solą tak my skazani byliśmy na Ciechocinek i Wieliczkę. Zapewne dla Włocha szykownym jest używanie soli kamiennej z Wieliczki. Sól to jednak zawsze sól, czyli NaCl.

wiatrak salinie
Sól z tych solanek (la saline) eksportowano na całą Europę już od XII wieku.

Ile jest soli w morzu?

Duża zawartość soli w wodzie Morza Śródziemnego (prawie 40 gram soli w litrze wody, gdy dla porównania woda Bałtyku zawiera tylko 7 gram soli w litrze!), wysokie temperatury i dobra wentylacja sprzyjają w Trapani szybkiemu odparowywaniu wody z solankowych basenów.

W basenach tych z lubością taplają się flamingi w poszukiwaniu słonych zakąsek w postaci różowych krewetek (a stąd kolor flamingów). Nikt nie wie dlaczego te różowe ptaki stoją zawsze na jednej nodze w błocie. Teorii jest wiele. Wokół solanek rośnie też specjalny gatunek czerwonego czosnku (Aglio Rosso di Nubia), unikalny w smaku i swej mocy niż zwykły sycylijski czosnek, który dla mnie jest i tak już bardzo mocny w porównaniu do przeciętnego czosnku z holenderskiego supermarketu.

Wiatraki solne wykonywały taką samą pracę jaka wykonywały wiatraki w Holandii: z pomocą śruby Archimedesa przepompowywały wodę do następnego basenu a także mieliły sól na miałko.

    Wiatraki na wschodzie Europy
    Małoruś nazywała się kraina leżąca na obszarze dzisiejszej wschodniej Polski, Białorusi i sporej części Ukrainy i Rosji. Na zdjęciu wiatraki na Małorusi, początek XX wieku.

    Przeczytaj także: