Historyczna ciągłość Holandii
Historia, tradycje i przede wszystkim ciągłość i stabilność to najsłabsza strona Polski. Któż z nas może się poszczycić, że pochodzi z tej samej miejscowości co jego pradziadek? Co parę dekad zmieniała się historiografia, systemy i nasze miejsce na mapie tak w Holandii z łatwością można trafić na firmy z 500-letnią historią lub rodziny z tak starymi rodowodami.
Podejrzewam, że przeciętny Polak nie zna tradycji swoich przodków i nie rozumie czym są słowa "tożsamość", "ciągłość tradycji" i "kontynuacja". Historia nam na to nie pozwoliła. Dlatego np. Polak nie jest w stanie zrozumieć po co takim krajom jak Anglia czy Holandia potrzebny jest monarcha?
1000-letni przodek
W roku 2002 na starym mieście Vlaardinger ( obecnie część Rotterdamu) archeolodzy wykopali 1000-letni szkielet. Czy możliwe jest aby jeszcze dzisiaj w tym mieście żył potomek człowieka zmarłego w roku 1000? W grupie starych mieszkańców Vlaardinger zrobiono badania porównawcze DNA i okazało się, że to samo DNA posiada pewien dentysta z pobliskiego Rotterdamu który pochodził z Vlaardingen. Intrygujący przypadek: po zbadaniu charakterystyki uzębienia dentysty i jego tysiącletniego przodka z dużym prawdopodobieństwem stwierdzono, że przodkiem szkieletu był... Wiking. Wikingowie byli zmorą wczesnośredniowiecznej Holandii.
Bardziej znanym przykładem starego rodowodu jest amsterdamska rodzina Six od najbardziej znanego burmistrza Amsterdamu Jana Sixa urodzonego w 1618 roku i uwiecznionego na płótnie przez Rembrandta do współczesnego Jana Six XI urodzonego w roku 1978.
750-letnia obora
W gminie Best (pod Eindhoven) pewien rolnik, hodowca bydła, ma bardzo starą oborę (stal) szopa która w tutejszej tradycji funkcjonowała jako wspólny budynek gospodarczy dla zwierząt i plonów. Od wielu lat irytowała go ta stara drewniana szopa bo była tak niska, że nie dało się do niej wjechać traktorem. Rolnik Johnny Scheepers poprosił o zezwolenie na rozbiórkę. Przybyły urzędnik ochrony zabytków i historyk budownictwa zakazał rozbiórki. Po zbadaniu wieku dębowych bali stropów i słojów drewna ustalono, że obora została zbudowana w roku 1263. Przyległy do niej dom rolnika jest znacznie młodszy, z roku 1680. Obora trafiła na listę zabytków i zamiast rozbiórki doczeka się generalnego remontu i konserwacji.
500-letnia firma
Oficjalnie udokumentowaną najstarszą firmę w Holandii uznaje się fabrykę lin rodziny Van der Lee z miasta Ouderwater. Wytwórnię lin założył pra-ojciec Van der Lee w roku 1545 choć jego przodkowie zajmowali się skręcaniem lin prawdopodobnie już wcześniej jedynie brak jest wcześniejszej dokumentacji.
W fabryce lin G. van der Lee tradycyjne i przemysłowe techniki są nadal łączone. Budynek splatania lin o długości 350 m jest nadal wykorzystywany do produkcji specjalnych lin rybackich, lin do sportów wodnych i dla olinowania replik starych żaglowców. W 2013 roku fabryka została włączona w organizację Grupy Hendrik Veder. W kwietniu 2021 roku działalność firmy została przeniesiona do Rotterdamu.
Drugą na liście starych firm jest fabryka kafelków i ceramiki Królewski Tichelaar z Makkum, która istnieje wciąż pod tym samym adresem od roku 1572 i dzisiejszym właścicielem jest pan Jan Tichelaar.
Na trzecim miejscu stoi wytwórnia dzwonów Koninklijke Klokkengieterij Petit & Fritsen z Aarle-Rixtel, założona w roku 1660. Przy okazji dodam, że carillony gdańskie wyprodukowane są przez największą w świecie wytwórnię dzwonów Royal Eijsbouts z Asten.
Bardzo stare są też znane nie tylko w Holandii firmy jak browary Bavaria z roku 1680, gorzelnia De Kuyper z roku 1695.
Gorzelnia Lucas Bols istnieje od roku 1575 (ale nie jest już w posiadaniu rodziny Bols jedynie funkcjonuje jako marka handlowa).
Stare miasta
Najstarszymi miastami Holandii są: Maastricht, Nijmegen i Voorburg które pochodzą jeszcze z czasów rzymskich czyli liczą sobie grubo ponad 2000 lat.
Wybrane miasta i daty otrzymania praw miejskich
| Stavoren 1068 Utrecht 1122 Deventer 1123 Hulst 1180 's-Hertogenbosch 1184 Zutphen 1190 Maastricht 1204 Leiden 1206 Breda 1212 |
Bergen op Zoom 1012 Zierikzee 1217 Middelburg 1217 Dordrecht 1220 Groningen 1227 Nijmegen 1230 Roermond 1231 Eindhoven 1232 Haarlem 1245 |
Delft 1246 Alkmaar 1254 Gouda 1272 Schiedam 1275 Leeuwarden 1285 Amsterdam 1306 Vlissingen 1315 Enschede 1325 Rotterdam 1340 |
Ciekawostką jest, że nie wiedzieć czemu, w Polsce kursuje mit, że Haga nie ma praw miejskich. Haga otrzymała prawa miejskie w roku 1806 , ale posiadanie takich "praw" nie ma już od 200 lat znaczenia. W Polsce, szczególnie tej zachodniej jest także sporo miast powstałych po XIV wieku, niestety mało kto wie na jakich zasadach i po co feudałowie przyznawali prawa miejskie. Polecam więc przeczytać Co znaczyło otrzymać prawa miejskie?
Przeczytaj także: