Gdy wreszcie protestanci odbili swój kraj z rąk katolickich Hiszpanów, długo jeszcze odreagowywali swój gniew na katolikach. Nastroje antykatolickie w zeszłych wiekach przypominały dzisiejsze nastroje anty-muzułmańskie. Katolicy byli symbolem ciemnoty, zacofania i bałwochwalstwa, działającymi na szkodę państwa.

15 kwietnia 2019 r. spłonął najsłynniejszy kościół na świecie. Katedra Notre Dame w Paryżu. Nigdy przedtem niszczący żywioł ognia nie był tak na żywo oglądany przez cały świat. Zapanowało przerażenie, żal i bezsilność. Odbudowa będzie trwała wiele lat. Ale Paryż ma więcej do zaoferowania.

Po roku 1850 w protestanckiej Holandii zaczęto masowo budować kościoły katolickie. Większość kościołów w całym kraju pochodzi właśnie z tego okresu końca XIX wieku. Nie przedtawiają żadnej wartości zabytkowej, mimo, że czasami wyglądają jak średniowieczne. 

Od roku 1985 do 2015 zamknięto w Holandii ponad tysiąc kościołów. Co roku ubywa 6% katolików w kościołach całego kraju. Kościół katolicki zamiera szybciej niż protestancki.

W Polsce po 1990 r. z "podziemia" wyszły mniejszości narodowe. Mimo, że prawosławie a za tym pochodzenie "zza Buga" obniża status społeczny, to jednak cerkwie wyrastają w całej Polsce, tam gdzie prawosławia nigdy nie było: w Koszalinie, Kołobrzegu, Legnicy, Szczecinie i wielu innych miastach dawnych Ziem Odzyskanych.

Opłatek jakim się tradycyjnie łamiemy na święta był w renesansie (XV-XVII w.) po prostu delikatesowym przysmakiem nie związanym z kościołem i religią. Opłatek jest w świecie nadal spożywany głównie w swej pierwotnej formie; jako wafel lub "jadalny papier" pod ciasteczkiem.

Moja parafia kościoła katolickiego podobnie jak w całej Holandii przeżywa kryzys. To nawet nie jest w 2020 roku kryzys - to już historia. Kościoły są masowo zamykane z powodu braku zainteresowanych. Burzone są młodsze budowle lub adoptowane na sale gimnastyczne, sklepy, biura itp.

Kiedy w latach osiemdziesiątych polski kościół katolicki triumfalnie stanął na gruzach komunizmu i skwapliwie zajął miejsce partii - to właśnie w tym czasie Holandii trwała już era sekularyzacji i masowego odwrócenia się wiernych od kościoła.

Znaczna część holenderskiego społeczeństwa, podobnie jak w innych krajach Zachodniej Europy, przestało wierzyć w instytucję kościoła. Od lat likwidowane są kościoły zarówno protestanckie jak i katolickie z braku parafian. Przybywa za to konserwatywnych religii przybyłych do Holandii wraz z imigrantami. 63% Holendrów uważa, że religia czyni więcej zła niż dobra.

Reklama jest dźwignią handlu. Organizowanie festynów, świąt i obchodów jest najlepszą okazją do popularyzowania własnego wyznania czy kościoła. Szczególnie ważna jest reklama skierowana na dzieci. Bo czym skorupka za młodu nasiąknie...