Słowianie czyli niewolnicy?

W języku holenderskim "slaaf" to niewolnik ale także Słowianin, tylko przez duże "S". Nie przypadkowo w wielu językach niewolnik i Słowianin to niemal to samo słowo. Dlaczego?

chłop pilnowany przez rządcę z batem
120 lat temu tak wyglądała polska rzeczywistość: chłopi uprawiali ziemię pilnowani przez rządcę z batem a magnat-ziemianin podróżował sobie w tym czasie po Italii. Ten sam obraz jak na plantacjach bawełny w Ameryce tego okresu. Polacy nadal nie chcą widzieć z jakiego niewolnictwa wyszliśmy i jaki to ma wpływ, na nas dzisiaj. Obraz "Orka na Ukrainie", Leon Wyczółkowski, 1892. Muzeum Narodowe w Krakowie.

Polska murzyńskość 

Kultura Zachodniej Europy - a szczególnie tej północnej, protestanckiej - jest nam Polakom tak samo odległa jak kultura innych kontynentów. Zaprzeczają temu tylko ci którzy się w tą kulturę nie wgłębili. Generalizując, Polak był i jest lekkoduchem wołającym "jedz, pij i popuszczaj pasa" gdy tymczasem Holender jest "żydem" który w życiu przede wszystkim szuka możliwości sukcesu w granicach norm chrześcijańskich. 

Tak zresztą było przez wieki i do dzisiaj się nie zmieniło. W interesach Polak jest nieufny, podejrzliwy ale też naiwny. Natomiast holenderski kupiec zamierzający robić interesy w Polsce stara się poznać polski język i polską kulturę aby móc skutecznie robić interesy w tak obcym mu kraj. Nie poddaje się przeciwnościom i dąży do celu uparcie. Tymczasem my Polacy często poddańczo poszukujemy pracy u "Pana Holendra" gdy on nigdy nie zgodziłby się na tak często złe i upokarzające warunki życia, pracy, mieszkania w zamian tylko za czterokrotnie wyższe wynagrodzenie. 

Dziedzic sprzedający dziewczynę. Mikołaj Newrew, 1866.
Tytuł obrazu: "Targ". Dziedzic sprzedający dziewczynę. Mikołaj Newrew, 1866. Jeszcze 150 lat temu polscy oligarchowie posiadali nie tylko ziemię ale i wsie i ludzi na niej żyjących.

Zniewoleni

Niewolnictwo było na całym świecie i przez tysiąclecia niczym niezwykłym. Niewolników posiadali starożytni Grecy ciesząc się swoją demokracją elit. Podobnie Polska szlachecka funkcjonowała z  przez wieki dzięki niewolnictwu. Polski szlachcic nazywał zresztą swoich poddanych "chamy" na wzór biblijnego Chama -  przeklętego przez Noego syna, czyli człowieka źle wychowanego, gbura i prostaka. Także słowem chłop określał szlachcic swoich poddanych.

Reforma uwłaszczeniowa Aleksandra II weszła w życie w 1861 r. i na której podstawie 22,5 mln chłopów na terenie cesarstwa Rosyjskiego otrzymało wolność osobistą: nie mogli być już przedmiotem transakcji kupna i sprzedaży, zastawu i darowizny. Trzy lata później podobną reformę wprowadzono w Kongresówce. Jednak zniesienie niewolnictwa nie oznaczało faktycznej zależności chłopa od dziedzica - posiadacza olbrzymich gruntów. Całkowite zniesienie niewolnictwa nastąpiło w Polsce dopiero po 1945 r. wraz z reformą rolną.

targ niewolników
Targ niewolników - w starożytnym Rzymie, Gustave Boulanger, 1882.

Pochodzenie Słowianina

W wielu europejskich językach słowo "Słowianie" i "niewolnik" to niemal lub to samo słowo (sclave, slaves, slaven). Co prawda już Rzymianie czerpali część niewolników z Bałkanów - więc z krajów słowiańskich - lecz niewolników nazywali servorum a jeden niewolnik to servus - sługa. Słowo Słowianin jako niewolnik spopularyzowało się dopiero tysiąc lat później w Europie Karolińskiej.

Starożytni Grecy

Łaciński sclavus oznacza "człowiek należący do innego, chłop pańszczyźniany" i wywodzi się od Slavus "osoba pochodzenia słowiańskiego". To łacińskie słowo zostało zaczerpnięte ze starożytnego greckiego słowa sklabos "niewolny pochodzenia słowiańskiego", które prawdopodobnie wywodzi się od Sklabēnos "pochodzenia słowiańskiego, niewolnik" lub z greckiego skuleúein "brać łup wojenny, odebrać pokonanemu wrogowi jego broń".

Także słowem niewolnik starożytni Grecy nazywali lud bałkański - powiedzmy obszar współczesnej Bułgarii. Około IX w. Bałkany przechodziły burzliwy okres. W germańskich najazdach zabierano jeńców - duże grupy niewolników pochodzenia słowiańskiego. W ten sposób słowo Slaven (Sklaven) od poddanego/niewolnika stało się także nazwą grupy etnicznej. 

uwłaszczenie chłopów 1864
Rosyjscy chłopi rosyjscy czytający dekret uwłaszczeniowy wydany przez cara Aleksandra II, obraz pędzla Grigorija Miasojedowa, 1873 r.

Słowo!

Inna teoria mówi, że powodem, dla którego narody bałkańskie nazywano ludami słowiańskimi - zawdzięczają Bułgarzy własnemu językowi. Słowo staro-cerkiewno-słowiańskie "slovo" oznacza słowo lub mowę. Ktokolwiek więc władał ich językiem był Słowianinem, członkiem słowiańskiej społeczności językowej lub ludu słowiańskiego. W tymże IX wieku rozwinął się język słowiański dzięki pracy Cyryla i Metodego, skąd pochodzi także "cyrylica".

Najmici XXI wieku

W naszej słowiańskiej naturze jest dużo głęboko zakorzenionych niewolniczych (u podłoża feudalnych, pańszczyźnianych jeszcze) i poddańczych cech charakteru. Te cechy stawiają nas na pierwszym miejscu wśród narodów europejskich szukających poza granicami swego kraju zarobku i wybierającego ochoczo dolę najmity. Póki sami będziemy najmitami - póty będziemy przez innych traktowani jak najmici.

Przeczytaj także: