Hieronim Bosch - pierwszy surrealista

Malarz urodził się w roku u zmierzchu średniowiecza, w czasach gdy Jan Gutenberg wynalazł druk, Polska uwikłana była w wojny z zakonem krzyżackim i za jego życia Kolumb odkrył Amerykę a gdy umierał rozpoczynała się reformacja Marcina Lutra.

"Ogród rozkoszy" Hieronima Boscha
Tryptyk "Ogród rozkoszy" z 1500 r. znajduje się w madryckim muzeum Prado.

Hieronim Bosch (lub właściwie Jheronimus Bosch) cieszy się dzisiaj światową sławą. Szczególnie jego tryptyk "Ogród rozkoszy" z 1500 r. - jest dowodem bujnej fantazji i inwencji malarza.  

Bosch urodził się w roku 1450 w Den Bosch (także w trudniejszej pisowni: ’s-Hertogenbosch) w Brabancji Północnej i tam też zmarł w roku 1516 - równo 500 lat temu.

"Ogród rozkoszy" Hieronima Boscha
Fragment "Ogrodu rozkoszy".

Bosch inspirował i nadal inspiruje wielu malarzy. Do jego najsłynniejszych naśladowców zaliczyć trzeba Salvadora Dalí (1904-1989), Maxa Ernsta i Joan Miró.

Fragment "Ogrodu rozkoszy"
Fragment "Ogrodu rozkoszy"

Hieronim Bosch zaliczany jest do prymitywistów flamandzkich renesansu północnego - za jego życia kończyło się średniowiecze. Przeszedł do historii jako "twórca diabłów" i obrazów satyrycznych, ale przede wszystkim był on szczególnie istotnym innowatorem malarskiej tradycji. Zapoczątkował rewolucyjną interpretację istniejących motywów i opracowali szereg nowych kompozycji. Do dziś nieznane jest przesłanie części jego prac. Do najsłynniejszych prac malarza zaliczyć trzeba niewątpliwie "Ogród rozkoszy" (Prado w Madrycie) i "Wizje zaświatów" (w pałacu Dożów, Wenecja) - których detale tutaj zamieściliśmy.

Bosch był już za życia uznanym malarzem, otrzymywał nawet zlecenia książęcego dworu w Brukseli, jednak stosunkowo niewiele o malarzu wiadomo.

Hieronim Bosch
Tunelowa wizja tamtego świata, wzniesienie błogosławionych do raju, 1490. oraz śmierć.

Ukryte sceny i dziwne stworzenia w obrazach Hieronima Boscha są tak tajemnicze, jak i twórczość artysty. Historycy sztuki wciąż nie mają pojęcia, które obrazy są dokładnie jego ręki i kiedy zostały namalowane. Artysta pracował w studiu, w którym pracował również jego ojciec, brat, troje wujów i kuzyn.

Hieronim Bosch
Piekło

Wizje malarza jeszcze przez wieku określały nasz obraz piekła i nieba. 

Zobacz także: