Holenderski sport narodowy nr 1

Na wszystkich zimowych igrzyskach olimpijskich od 1924 do 2018 roku Holandia zdobyła 130 medali - wszystkie na łyżwach. Polska 18. Jak to możliwe? 

mróz i kanały

Holenderska gorączka łyżwiarska nie jest możliwa do pojęcia dla cudzoziemców. Gdy lód skuje wody w tym kraju na wodzie - naród musi założyć łyżwy. Wszystko inne przestaje być ważne. Pracownicy idą "na chorobowe" aby tylko skorzystać z lodu. Nie wiem czy można tą pasję łyżwiarską przyrównać do czegoś co by dla nas było zrozumiałe. Lód łączy Holendrów tak jak polski kościół katolicki Polaków. Ale to też nie najtrafniejsze porównanie.

Łyżwiarskie DNA

Holandia to niezwykle gęsta sieć kanałów, dróg wodnych, jezior i strumieni. Poruszanie się na łyżwach po wszechobecnym zimą lodzie było najłatwiejszym sposobem poruszania się zimą. Już od średniowiecza, gdy tzw. "mała epoka lodowcowa" trwająca od XV do XIX wieku gwarantowała mroźne zimy. Holendrzy mają łyżwiarstwo w swoim DNA. Tradycja tak stara jak i naród.

200-kilometrowy łyżwiarski maraton jedenastu miast Fryzji "Elfstedentocht" jest w Holandii wydarzeniem ważniejszym niż wybory, olimpiady, mecze ligowe i wyścigi kolarskie. Maraton Jedenastu Miast jest świętem narodowym tej łyżwiarskiej nacji. To największe ludowe i sportowe wydarzenie Niderlandów zdarza się raz na kilkanaście lat - gdy pogoda na to pozwoli. 

na łyżwach Holandii

Gołym okiem tej holenderskiej pasji łyżwiarskiej nie zobaczysz - mroź jest w Holandii już rzadkością - to jednak lodowa pasja drzemie w tym narodzie i budzi się dopiero gdy rtęć spada sporo poniżej zera. Cały naród dostaje wówczas "lodowej gorączki". Gdy już lód skuje kanały kto żyw wybiega na lód. Najchętniej przejeżdżając długie dystanse wielu kilometrów, dzieci, rodzice i dziadkowie.

Mała Epoka Lodowcowa

W średniowieczu Europa miała łagodny klimat ale... między rokiem 1400 i 1800 zapanowała na świecie tzw. Mała Epoka Lodowcowa. Szczególnie XVI wiek był mroźny i śnieżny co uwieczniali chętnie malarze (np. Pieter Brueghel). W Alpach urosły gigantyczne lodowce, Szwedzka armia mogła przejść po lodzie do Danii. Z Manhattanu można było przejść po lodzie na Staten Island. W chinach wymarzły sady pomarańczowe. Nawet turecki Bosfor zamarzł. Surowy klimat prowadził do szukania winnych; do polowań na czarownice i prześladowania żydów. Holenderskie kanały zamarzały co roku - to stworzyło kulturę łyżwiarstwa.

klimat
Średnie temperatury na Ziemi w ciągu ostatnich 2000 lat.

Sport narodowy nr 1

Liczba samych klubów łyżwiarskich w Holandii jest imponująca i przewyższa ponoć trzykrotnie liczbę wszystkich licencjonowanych panczenistów w Polsce. Holenderski Związek Łyżwiarskiego zrzesza 702 kluby łyżwiarskie poza tym działa wiele klubów niezrzeszonych. Kraj liczy pod dachem: 23 sztuczne lodowiska i 5 torów lodowych czynnych cały rok (dla porównania w Polsce nie ma nadal jednego krytego toru lodowego) ale tak naprawdę to Holendrzy kochają lód naturalny na kanałach, jeziorach i innych rozlewiskach. Dlatego też Holendrzy są panczenistami długich dystansów.

łyżwiarze w Holandii

Zimowe igrzyska olimpijskie są holenderską specjalnością. Holandia zdobywa niemal wszystkie medale jakie można na łyżwach zdobyć. Na ostatniej olimpiadzie w Soczi 2014 Niderlandy zdobyły 24 medale czym uplasowały się na piątym miejscu klasyfikacji medalowej świata - to w proporcjach do wielkości kraju jest wynikiem imponującym. Ale to nic dziwnego; łyżwy to jest "ich" sport narodowy uprawiany już w średniowieczu i do dnia dzisiejszego.

Gdy kanały zamarzną, naostrzone i zakonserwowane smarem łyżwy wracają do łask

Dobry łyżwiarz ma jedna parę butów łyżwiarskich które "dorosły" do jego stóp i nie zmienia ich nigdy. Nawet wyczynowi łyżwiarze jeżdżą w tych samych butach kilkanaście lat. Jedynie płoza bywa zmieniana gdy się skrzywi w lodowej szczelinie.

stare łyżwy

Najpopularniejsze rodzaje łyżew w Holandii:

Friese doorloper - holenderska, a właściwie fryzyjska pra-łyżwa, wciąż w użyciu!
Klapschaats - łyżwy wyczynowe, na zawiasie.
Noren - norweska łyżwa panczenistów, najpopularniejszy typ łyżwy w Holandii.
Hokejówki i figurówki.

łyżwy holenderskie

Dobre łyżwy nie są tanie. Najtańsze są tradycyjne łyżwy (doorlopers) przyczepiane do butów zwą się dzisiaj modnie z angielska easy gliders (€40). Tradycyjne noren (czym był Trabant dla NRD tym są Noren dla Niderlandów) kosztują ok. €180. Combinoor (wyższy, plastikowy but) dla początkujących za €100 i "szwed" czyli zweed (profesjonalny, stabilny, ciepły) od €400 i klapschaats także od €400 w górę.

Łyżwy (noren) po holendersku:

- kupujesz łyżwy o wymiarze (skórzanego!) buta mniejszego niż normalnie. But musi ściśle pasować do bosej nogi. Nie używa się skarpetek lub bardzo cienkie skarpetki bawełniane (stopy marzną właśnie gdy but jest zbyt luźny!).

- przeciw zimnu można się ewentualnie zabezpieczyć smarując stopy wazeliną i opatulając but z zewnątrz materiałem izolacyjnym (folia aluminiowa, bąbelkowa, itp). 

Teraz pozostaje tylko czekać na mróz i czarny lód (czarny lód jest OK - biały lód jest zdradliwy) o grubości 10-15 cm

Przeczytaj także:

 

Historia holenderskiego łyżwiarstwa na YouTube:

Lodowy maraton łyżwiarski z roku 1941
Lodowata pasja: 100 lat Elfstedentocht
Dwukrotny zwycięzca maratonu 11 miast Evert van Benthem w reklamie tak popularnego w Holandii masła orzechowego.
Gdy zima skuwa lodem kanały w Holandii...
Holendrzy masowo na łyżwy!
Instrukcja ostrzenia łyżew