Stan robotyzacji 2022
Alexa, zabij więźnia - zażartował ktoś o możliwościach wirtualnej asystentki Appla sterowanej głosem - makabryczny żart dotyczący aktywowanej głosem asystentki Amazona. Mówimy "Alexa, włącz światło" lub "Hej Google, wyłącz światło". Ale jeśli wirtualny asystent może włączyć światło, równie dobrze może włączyć krzesło elektryczne, albo pociągnąć za spust.
Problem z powyższym żartem polega na tym, że nie jest już jasne, czy rzeczywiście jest to żart czy opowieść science fiction w jednym zdaniu.
Rozszerzamy rzeczywistość
Powszechnie wiadomo, że krótkoterminowe konsekwencje nowych technologii są początkowo przeceniane ale w dłuższej perspektywie niedoceniane. Udoskonalaniu smartfona towarzyszyło entuzjastyczne oczekiwanie, że nasze życie zostanie całkowicie wywrócone do góry nogami. Pojawiły się techniki rozszerzonej rzeczywistości (augmented reality AR) dzięki którym można łączyć informacje ze światem rzeczywistym. Swego rodzaju hybrydowe Second Life (2003 r.) miało być naszą przyszłością, ponieważ pragnienie życia w świecie fantazji jest nienasycone. W roku 2021 Meta (dawniej Facebook) oraz wielu innych potężnych graczy na cyfrowym rynku wprowadza Mataverse - czyli rozszerzoną rzeczywistość typu Second Life w wersji 2.0.
- Metaverse jest zlepkiem słów: meta - pochodzącego z greki i oznaczającego "poza" oraz universe - z angielskiego "wszechświat".
W roku 2022 - po piętnastu latach od wprowadzenia iPhone'a a później innych smartfonów - zaczynają ujawniać się prawdziwe konsekwencje posiadania tego aparatu w kieszeni. Smartfon okazał się rodzajem banalnej telewizji i nie podnieca tak jak wirtualna lub rozszerzona rzeczywistość (VR lub AR). Telewizor miał już w XX wieku destrukcyjny wpływ na kontakty międzyludzkie, smartfon okazał się jego spotęgowanym wariantem: godzinami dziennie patrzymy na ekran, a nie na siebie i nasze otoczenie. Metaverse będzie kolejnym krokiem ludzkiej izolacji.
Przeciążenie informacyjne prowadzi do deficytu uwagi
Rzeczywistość została stłumiona. Jesteśmy uzależnieni od cyfrowych impulsów. Są restauracje, które oferują zniżki, jeśli oddasz smartfon przy wejściu - aby było przytulniej. Obietnicą smartfona była personalizacja ale rezultatem stała się antysocjalizacja. Mało kto zdawał sobie sprawę z tych negatywnych skutków po wprowadzeniu smartfona w 2007 r. mimo przepowiedni psychologa Herberta Simona z 1971 r., że przeciążenie informacyjne prowadzi do deficytu uwagi a nawet deprywacji uwagi. Nie przewidziano, że głównie umierać będzie nasz zainteresowanie innymi ludźmi.
Wyśniona rzeczywistość
Źle szacujemy konsekwencje postępu techniki, ponieważ nasze mózgi lubią dowolnie skrzywiać każdą rzeczywistość - lubimy widzieć to co nam odpowiada. Dotyczy to nie tylko technologii. Całe religie są na tym oparte a właściwie wszystkie formy wiary, aż do nauk ekonomicznych, które ze wszystkich nauk są najbardziej przesiąknięte ideologią i lubią kalkulować wyśnioną rzeczywistość.
Internet wprowadzono z obietnicą, że w oparciu o zasady wolnego rynku będzie machiną, która obali dyktatury. Dlatego prezydent Bill Clinton wyśmiewał chińskie plany kontrolowania sieci w latach 90. XX wieku - uważano kontrolę nad internetem niemożliwą. Ponad dwadzieścia lat później chiński system uzyskał tak doskonałą kontrolę nad cyfryzacją, że może nawet wymuszać pożądane zachowania obywateli. Sieć stała się pajęczyną, w której jesteś uwięziony. Pytanie brzmi, czy ogranicza się wyłącznie do Chin?
Smartfon to nowy papieros, a ja jestem cyfrowym palaczem
Więc burzenie dyktatur nie zadziałało a wręcz przeciwnie, internet doskonale nadaje się do destabilizacji demokracji. Dzięki internetowi sprytni manipulatorzy wiadomości Facebooka zrealizowali Brexit a Trump został prezydentem. Wolność była obietnicą, ucisk jest ostatecznie nadchodzącym rezultatem.
Terminator z Boston Dynamics
Każdy widział te fantastyczne filmiki psów-robotów z Boston Dynamics. Fantastyczna technologia, imponujące mechaniczne bestie. Biegają przez las, otwierają drzwi, pokonują wszelkie przeszkody, są niestrudzone i niezniszczalne. Piękne prawda? Przy tym nie wspomina się o tym kto jest głównym klientem Boston Dynamics. Pentagon. To nie są zwykłe psy-roboty. To będą psy myśliwskie. Na kogo będą polować? Już wiesz. Wojna już nigdy nie będzie taka jak była. Scenariusz z Terminatora firmy Skynet jest coraz bliżej.
Jednocześnie trwa dyskusja o postępie sztucznej inteligencji (AI). Otwiera się nowy potencjał. Dowcip "bardziej sztuczny niż inteligentny" jest często nadal aktualny, ale nie można zaprzeczyć, że komputery potrafią robić pewne rzeczy znacznie lepiej niż my. Potrafią działać coraz bardziej poza naszym zasięgiem możliwości. Połącz roboty z AI i otrzymasz mechaniczne psy myśliwskie inteligentniejsze od ludzi. Będą całkowicie samowystarczalne, niezależnie od tego, czy są kontrolowane przez kolektywny mózg komputera, który pozwala im działać tak samo skutecznie, jak na przykład kolonii pszczół.
Ja, Robot
Załóżmy, że inteligencja nie ogranicza się do określonych zadań, ale wykracza poza i powstaje sztuczna fantazja i postrzeganie świata. Świata, który jest ich, tak samo jak nasz. Autor science fiction Isaac Asimov opracował w 1942 roku trzy podstawowe zasady, których musi przestrzegać robot:
- Robot nie może skrzywdzić człowieka, ani przez zaniechanie działania dopuścić, aby człowiek doznał krzywdy.
- Robot musi być posłuszny rozkazom człowieka, chyba że stoją one w sprzeczności z Pierwszym Prawem.
- Robot musi chronić samego siebie, o ile tylko nie stoi to w sprzeczności z Pierwszym lub Drugim Prawem.
To trzecie prawo jest oczywiście najważniejsze. Nic nie jest ważniejsze od człowieka, przynajmniej dla samego człowieka. Robot będzie myślał inaczej. A zasady są zawsze dla tych, którzy ich nie przestrzegają, inaczej nie musimy ich wymyślać.
Usuwanie problemu
Ponieważ te przyszłościowe maszyny będą inteligentne i będą robotami, a nie ludźmi - maszyny nie dają się zwieść bzdurą i emocją - jak to my czynimy. W pewnym momencie będą musiały zdać sobie sprawę, która istota stanowi największe zagrożenie dla przetrwania całego innego życia na Ziemi. I mogą usunąć ten problem z drogi.
Inspirowane i opracowane na podstawie artykułu Francisco van Jole z joop.bnnvara.nl