DAF - holenderska duma i parafialna fura

poniedziałek, 10 Wrzesień, 2018

Holenderski samochód osobowy DAF powstał 50 lat za wcześnie. Mały samochód z rewolucyjną automatyką nie miał szans w latach gdy motoryzację w Europie dominowały macho-bolidy z rajdu Monte Carlo jak Lacia Startos, Porsche, Renault Alphine. Mężczyznom podnosił się testosteron na widok McLarena, Masserati lub Bugatti.

Tymczasem w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku samochodziki DAF miały małe silniczki i w Holandii DAF miał podobny wizerunek jak w Polsce miał samochód Syrena. Dafami miały być tylko parafialne dewotki - co oczywiście nie było prawdą, ale wizerunek robi swoje. Marzeniem klientów był raczej Opel Kadet lub Volkswagen.

Zresztą i dzisiaj nie jest wiele inaczej i chociaż w zatłoczonych bogatych miastach zachodu mieszkańcy przesiadają się z rozsądku na malutkie Smarty i ich coraz więcej nowych wariantów. Jednak "prawdziwe" samochody mają nadal dużo cylindrów i maksymalną szybkość grubo ponad 200 km/h.

Samochodziki DAF

Pojazdy firmy DAF powstawały już przed wojną w wytwórni pojazdów i przyczep pana Huberta Van Doorne (skąd pochodzi nazwa Van Doorne's Aanhangwagenfabriek).

W czasie wojny DAF wypościł na rynek mini-samochodzik (na zdjęciu obok) szybko ochrzczony przezwiskiem "regenjas" (płaszcz przeciwdeszczowy). W latach pięćdziesiątych pan Van Dorne wynalazł automatyczną skrzynię biegów variomatic co na polski tłumaczone jest nieszczęśliwie jako wariator lub w innych słowach ciągły system zmiennej transmisji. Variomatic był rewolucyjnym automatem zmieniającym przełożenie płynnie, bez skoków biegowych i świetnie nadającym się do małych samochodów... no ale w tym właśnie leżała jego wada.

DAF mini — Jednoosobowy, trójkołowy DAF - ochrzczony "jeżdżący płaszcz przeciwdeszczowy".

Mężczyźni nie chcieli małych samochodów bez wajchy do zmiany biegów. Zmieniać biegi znaczy być panem sytuacji, mieć kontrolę - 50 lat temu znacznie bardziej niż dzisiaj, choć i dzisiaj z zupełnie niezrozumiałych dla mnie powodów nadal żadem mężczyzna w Europie nie chce jeździć automatem. Automatyka jest dla "bab" dla "gejów" a nie dla "prawdziwych mężczyzn". To się będzie szybko zmieniać.

W roku 1959 DAF rozpoczął produkcje pierwszych samochodów osobowych DAF (Daffodil), z dwucylindrowymi silnikami 600 cc i później 750 cc wyposażonych w przekładnię variomatic. Samochód ten rozwijał "z wiatrem" szybkość do 90km/h. Natychmiast "Dafje" zdobył w Holandii reputację podobną jak w Polsce miały Trabanty i Syrenki. Wyśmiewano się z samochodu który mógł jeździć tak samo szybko do przodu jak i na wstecznym. DAF variomatic nie był samochodem dla "prawdziwych mężczyzn" nie był cool.

Automatyczna skrzynia biegów DAF Variomatic

Praktycznie jednak w momencie (1960) rozpoczęcia na duża skalę produkcji Dafów - rozpoczął się zmierzch tej marki. Wizerunek tej marki był kiepski i Holendrzy woleli Opla Kadeta, VW garbusa lub dziś tak egzotyczne marki jak Talbot, Simca i NSU.

Transport

Oprócz samochodów osobowych firma DAF skoncentrowana była na transporcie w szerokim tego słowa znaczeniu. W historii fabryki powstały setki pojazdów transportowych od amfibii po pojazdy rolnicze. Powstało wiele specjalistycznych pojazdów dla wojska i służb cywilnych.

pojazd plażowy — DAF Kini z 1966 r. Motor 2-cylindrowy, 746 cc chłodzony powietrzem i Variomatic. Pojazd ten zaprojektował włoski konstruktor Giovanni Michelotti z Turynu na bazie DAF 33. Projekt otrzymał wówczas pierwszą nagrodę w konkursie samochodowej elegancji w Alassio. Po urodzeniu się następcy holenderskiego tronu Willema-Aleksandra, samochód ten sprezentowano rodzinie królewskiej jako "samochód plażowy" w ich letniej rezydencji koło Porto Ercole we Włoszech, gdzie przez wiele lat nim jeździli.

Także na bazie DAF 33 włoski projektant i stylista Giovanni Micheloti zbudował w 1968 r. podobne autko plażowe dla greckiego miliardera Aristotelesa Onassisa. Ten "DAF-Shelette" znajdował się na pokładzie jachtu Onassisa którym on jeździł m.in. po Monte Carlo z Jacky Kennedy.

Po wojnie produkowano także wiele różnych typów ciężarówek, autobusów i samochodów dostawczych. Niemal cały holenderski transport obsługiwały Dafy.

Spełniło się marzenie dwóch braci Huba i Wima van Doorne z Brabancji. Miasto Eindhoven dumne jest z historii DAF. Szczególnie ciężarówki DAF cieszą się od dekad najlepszą reputacją w świecie.

Modele samochodów osobowych DAF

DAF 600 (produkowany w latach 1959-1963)
DAF 750 (1961-1963)
DAF Daffodil (1961-1967)
DAF 33 (1966-1974)

DAF 44 produkowany był w latach 1967-1974.

DAF 66 (1972-1975) był ostatnim modelem przed wejściem w współpracę z Volvo.
DAF 77 ukazał się w 1976 r. ale już po przejęciu przez Volvo pod nazwą Volvo 345, także ze skrzynią biegów Variomatic i zwykłą skrzynią biegów. Do 1991 r. wyprodukowano go aż 1,75 mln sztuk.

Zmierzch Dafa

Samochód osobowy nigdy nie był sukcesem i jego produkcja kulała aż w roku 1972 Daf zmuszony został do współpracy ze szwedzkim Volvo i nowo zaprojektowany model Daf 77 wyszedł z taśmy fabryki w Borne już jako Volvo 343. Kilka lat później oprócz automatu zaczęto wreszcie produkcję Volvo 343 z ręczną skrzynią biegów. Do roku 1992 produkowano holenderskie DAFy jako serię "300" Volvo aż po Volvo 360 gdy skończono produkcję. Od tego czasu fabryka kulała coraz bardziej, weszła we współpracę z Mitsubishi aż właśnie w tej chwili zdaje się zamykać swe podwoje już na dobre. DAF i jego dywizja samochodów ciężarowych ma się dobrze, choć też przeżyła moment bankructwa i obecnie znajduje się w amerykańskich rękach Paccarda jako DAF Trucks.

W 1996 fabrykę DAF kupił amerykański Paccar. Obecnie DAF produkuje ciężarówki w Eindhoven (Holandia), w Belgii, Wielkiej Brytanii i Brazylii.

Swoją drogą Trabant miał podobne problemy ze swoim wizerunkiem. Wyśmiewany był wszędzie, tak w Polsce jak i w Holandii. Dzisiaj coraz częściej się przyznaje, że Trabant był na swój czas innowacyjnym samochodem, użycie tworzyw sztucznych w budowie samochodów jest dzisiaj raczej normą niż wyjątkiem a niezawodna technika i prostota budowy wzbudza podziw. Trabant jak i DAF, samochody z wyglądu dość podobne, nie pasował do czasów w których powstały.