Co roku rodzą się nowe słowa i stare umierają; słowo roku w Holandii

W języku holenderskim ilość słów jest nieskończona ponieważ słowa można łączyć w nieskończoną ilość kombinacji. Co roku powstają nowe słowa których jeszcze nie było. Są odbiciem ducha minionego roku.

Co roku Holendrzy wybierają Nowe Słowo Roku. Język żyje wydarzeniami i sprawami dnia codziennego.

Słowa roku 2022

  1. Klimaatklever - dla określenia klimatycznych aktywistów którzy przyklejali dłonie do słynnych obrazów w muzeach w proteście klimatycznym.
  2. Zevenvinker - ktoś, kto może odhaczyć siedem haczyków na wyimaginowanej liście (mężczyzna, biały, hetero, wykształcenie wyższe, zamożni lub dobrze wykształceni holenderscy rodzice) dającej automatycznie przywileje społeczne.
  3. Energietoerisme - zimowe podróżowanie do ciepłego kraju, aby uciec przed wysokimi cenami energii we własnym kraju.

Słowa pandemii  2021

Nadal nowe słowa roku 2021 dominuje pandemia Covid-19. Poniżej top 3 roku 2021:

  1. Wappie - nazwa osoby, która ma alternatywny pogląd na fakty, na przykład jeśli chodzi o politykę w czasach pandemii Covid19.
  2. Snottebellenprotocol - protokół określający, jakie objawy przeziębienia (w dobie pandemii) zwalniają dzieci ze szkoły.  
  3. Pandemoe - zmęczony (moe) pandemią; przytłaczający stan umysłu, po prawie dwóch latach Copvid i testów korony.

Popularnymi nowymi słowami 2021 r. były także: prikspijt (żal, że się zaszczepił), woonprotest (protest przeciwko kryzysowi na rynku mieszkaniowym) oraz wappiegeluid (wprowadzająca w błąd opinia, która nie jest oparta na faktach lub ogólnie przyjętych spostrzeżeniach naukowych dotyczących kwestii społecznej, politycznej itp., np. wyznawców teorii spiskowych).

700 nowych słów z okresu pandemii 2020

W ciągu marca i kwietnia 2020 roku powstało w języku holenderskim ok. 700 słów związanych z pandemią koronawirusa i jej konsekwencjami. Ponad 90% tych wyrazów złożonych jest składanką innych słów. Garść przykładów z kwietnia 2020: coronabuikje i coronakilo - nowe słowa nawiązujące do przymusowego siedzeniu w domu i przybywaniu na wadze. Coronakapsel - bezładne fryzury z powodu wielotygodniowego zamknięcia fryzjerów. Aardbeien-drive-trough, aspergen-drive-trough - sprzedaż truskawek, szparagów itp. w samochodzie. Anderhalvemetersamenleving, anderhalvemeterregles i anderhalvemeteren - społeczeństwo na dystansie 1,5 metra. Quarantinderen - Tinder w kwarantannie. Coronazi - fanatyczni strażnicy restrykcji koronywirusa. Niesschaamte, wandelschaamte, buitenschaamte - zawstydzenie przy kichaniu lub spacerze na zewnątrz. Coronials - generacja urodzona w 2020 r. Coronomie - ekonomia w czasie zarazy. W grudniu 2020 Słownik Van Dale opublikował ostateczną listę na rok 2020.

    Van Dale - słowo roku w Holandii
    Top 3 słów roku w Holandii 2020, według wiodącego holenderskiego słownika Van Dale.

    Słowa roku pandemii 2020

    1. anderhalvemetersamenleving (półtorametrowe społeczeństwo) społeczeństwo zorganizowane w taki sposób, że obywatele w miejscach publicznych i miejscach publicznie dostępnych mogą zachować odległość co najmniej półtora metra od innych.
    2. fabeltjesfuik (bajkowa pułapka)  - zjawisko polegające na tym, że zainteresowani spiskami użytkownicy mediów społecznościowych otrzymują coraz więcej komunikatów o spiskach, w wyniku czego stopniowo zaczynają w nie wierzyć.
    3. viruswappie (wirusowy świrus) obelżywe słowo dla bagatelizujących wirusa korony oraz pandemii korony lub próbujących rozpowszechnić alternatywną prawdę na jej temat, szczególnie dla kogoś, kto ma dziwne przekonania na temat wirusa i na przykład podejrzewa, że ​​pandemia wirusa jest częścią spisku.

    W nieirlandzkojęzycznej części Belgii słowem roku zostało knuffelcontact (przytulny kontakt) - osoba spoza członków rodziny z którą możesz mieć bliski (fizyczny) kontakt podczas kryzysu koronowego.

    Najpopularniejsze nowe słowa 2019 roku

    1. Boomer - skrót od angielskiego "baby boomer", osoba w podeszłym wieku, ze staromodnymi lub konserwatywnymi poglądami. Ich wypowiedzi kwitowane są "OK boomer".
    2. Klimaatspijbelaar - uczeń, który wagaruje, aby zwrócić uwagę polityków na zmiany klimatu.
    3. Klimaatdrammer - niesympatyczna osoba, która nalega na potrzebę  drakońskich (w oczach krytyków) norm klimatycznych.
    modne w 2019 roku

    Klimat wyraźnie dominował w Holandii tego roku. Także młodych coraz bardziej irytują gatki staruszków jak to "kiedyś było lepiej i do czego to wszystko prowadzi!?"

    Najpopularniejszym słowem Flamandczyków było winkelhieren - robić zakupy tutaj, (winkel=sklep, hier=tu) czyli robić zakupy lokalnie, w okolicy domu.

    Top 3 nowych słów 2018

    1. Blokkeerfries - osoba która w Fryzji brałą udział w blokadzie przeciwników tradycyjnych obchodów Mikołaja.
    2. Yogasnuiver - osoba która dba o zdrowy styl życia, ale czasami na imprezkach napycha się extasy i kokainą.
    3. Mangomoment - miły moment rozmowy z kimś który przeżywa ciężko chory pacjent.
    słowo roku 2017

    Słowo roku 2017

    1. Appongeluk - wypadek spowodowany nieuwagą w ruchu drogowym podczas "appen" z Whatsappa.
    2. Fipronilei - jajko zanieczyszczone pestycydami.
    3. Regenboogtaal - język gender-neutralny, czyli zwracanie się do osoby bez użycia rodzaju męskiego lub żeńskiego.
    4. Fidgetspinner - popularna zabawka w 2017; bączek na palec
    5. Tuintegeltaks - podatek który miałby płacić właściciel ogródka pokrytego płytami przez co deszczówka nie ma gdzie wsiąkać
    6. Rolkoffertoerisme - turystyka Airbnb, gdzie turysta maszeruje przez miasto z walizką na kółkach do prywatnie wynajmowanego mieszkania/pokoju
    walizki na kółkach

    Najpopularniejsze słowa roku 2016

    1. Treitervlogger - nękający ludzi swoimi filmikami vlogger z napastliwym zachowaniem.
    2. Pokémonterreur - uciążliwości powodowane przez fanatyków gry Pokémon Go.
    3. Trumpisme - awersja do politycznego establishmentu wzorem Donalda Trumpa.
    4. Brexodus - masowa ucieczka firm i osób z UK z powodu Brexit. 
    5. Landarrest - zakaz opuszczania kraju w wypadku radykalnych islamistów.
    6. Mediaweigeraar - obywatel nie ufający oficjalnym mediom.
    7. Plascontract, także zelfzorgarrangement lub plasregime - umowa dyrekcji z mieszkańcami domu opieki nt. limitu chodzenia do ubikacji, obowiązek siusiania maksymalnie 3x dziennie w domach starców.
    8. Seniorenpardon - zwolnienie seniorów z obowiązku poszukania pracy.
    9. Sjoemelzaad - nasienie, sperma niewiadomego pochodzenia w banku spermy.
    10. Thuisterrorist - członek rodziny terroryzujący otoczenie.
    11. Onwaarneming - halucynacja, doświadczenie które naprawdę nie zaistniało, np. islamizacja Europy.
    12. Loedermoeder - matka zaniedbująca dzieci, czyli butelka proseco i smartfon są ważniejsze od dzieci.
    13. Twijfeltrucker - kierowcy tirów wątpiący czy przejechać most Merwedebrug na A27 przy Gorinchem.
    słowo 2016 roku

    Wiele słów z tych list wymagałoby szerszego objaśnienia aby je należycie zrozumieć, ponieważ nie zawsze funkcjonują ich odpowiedniki w języku polskim. Kto te słowa i ich znaczenie dobrze zna jest nieźle zintegrowany w Holandii.

    Nowe słowa minionych lat

    2015

    1. Sjoemelsoftware - manipulowane oprogramowanie; od samochodów Volkswagena.
    2. Poortjesspringer - przeskakiwacz bramek; osoba omijająca w ten sposób opłatę komunikacji publicznej na stacji kolejowej.
    3. Je suis ... -  od zamachu na paryski Charlie Hebdo.

    W kategorii języka młodzieży wygrało słowo: Tinderellasyndroom - syndrom Tindera; od apki randkowej "Tinder" która przeniosła prawdziwe życie do wirtualnego świata.

    2014

    1. Dagobertducktaks - podatek Dagoberta Ducka (rysunkowego symbolu bogacza); zwiększonego podatku dla bogatych.
    2. Moestuinsocialisme - propagowanie socjalistycznej samodzielności, samowystarczalności ogródka działkowego.
    3. Stemfie - zdjęcie robiona w kabinie wyborczej

    2013

    1. Selfie
    modne słowa
    W roku 2013 oprócz selfies, bardzo modna była gierka Wordfour i zabawka spinner.

    2011 

    1. Weigerambtenaar (urzędnik stanu cywilnego odmawiający udzielenia ślubu parze homoseksualnej)
    2. Arabische lente (arabska wiosna)
    3. Plaszak (torebka do sikania - pomysł kolei jako ekwiwalent braku toalet w pociągach)
    4. App (aplikacje do smartfonów i tabletów)
    5. Casinopensioen (emerytura "jak z kasyna", czyli jej wielkość zależna od sytuacji ekonomicznej w danym momencie)
    6. Bedrijfspoedel (przewodniczący opozycji jako "piesek na smyczy" premiera)
    7. Eurocrisis (kryzys europejski)
    8. Occupy (bunt oburzonych)
    9. Wordfeud (nazwa popularnej gry smartfonowej)
    10. Schuldencrisis (kryzys długów)

    Najpopularniejszym słowem 2011 roku w USA było słowo "pragmatic" a w Niemczech "Stresstest" i "Merkozy".

    2010

    1. Twitter (od twitter.com)
    2. Dreigtweet - wiadomość z pogróżkami na Twitterze
    3. Pingen - wysyłanie wiadomości z telefonu BlackBerry przez internet.
    4. Ontwitteren - "od-Twitterować się", czyli skasować konto na twitter.com

    2009

    1. Twitteren (wstawiać wiadomości na Twitter.com).
    2. Ontvrienden („od-przyjaźnić się” czyli skasować swoich wirtualnych znajomych z Facebook, Hyves lub Nasza Klasa, 2009).

    2008

    1. Swaffelen (pukanie męskim członkiem o dowolny obiekt w celu podniecenia).

    2007

    1. Sonjabakkeren (czasownik od  Sonja Bakker - twórczyni nowej diety).
    2. Comadrinken (zapić się do nieprzytomności).
    3. Wiiën (grać na konsoli Wii).

    2006

    1. Bokitoproof (Bokito-odporne - goryl Bokito z rotterdamskiego Zoo wydostał się z klatki i napadł kobietę),
    2. Ayaan (popularna czarna parlamentarzystka opuszcza Holandię po odebraniu jej obywatelstwa).

    2005

    1. Tsunami (katastrofa w Indonezji).
    2. Troetelmarokkaan (Marokańczyk-maskotka polityków, np. Ali B).

    2004

    1. Haiduc (od popularnego przeboju Dragostea din tei).
    2. Kutmarokkaan ("pieprzony Marokańczyk").

    2003

    1. Gamen (czasownik od słowa game czyli grac w grę komputerową).

    2002

    1. Googelen (guglować).

    2001

    1. Babyboomers (pokolenie wyżu demograficznego z lat pięćdziesiątych, chodzi głównie o facetów „z kasą”, decydentów).

    2000

    1. Montignaccen (nazwa diety Francuza Montignaca - szalenie popularna pod koniec XX wieku w Holandii).

    [Aktualizacja od 2011 r.]