Wszy kochają... smartfony

Mówiąc o wszach natychmiast przychodzi mi na myśl film "Trzecia część nocy", okupacja i karmiciele wszy. Wszy roznoszące tyfus. Wszawica to nadal wstydliwy temat, choć żadnych powodów do wstydu nie ma. Wsza jest tylko jednym z większych pasożytów na naszym ciele. Jak komary.

Wszawica i wszy u dzieci
Babcia szuka wszy u wnuczka. Wszawica to uporczywe zjawisko nie do zlikwidowania w Holandii. Co ciekawe wszy z niewyjaśnionych powodów preferują pewne narody bardziej od innych. Holenderskim dzieciom np. dokuczają bardziej niż w Północnej Afryce. Obraz Bartolomé Esteban Murillo z 1675 r.

Nawet dzisiaj, także w najbogatszych krajach Zachodu ciągle jeszcze kojarzymy wszy z brudem, biedą i zacofaniem. Wszy dają sobie świetnie radę i z czystymi i zamożnymi dziećmi Zachodu. Wszy rozprzestrzeniają się najszybciej w dużych grupach ludzi przebywają w małych przestrzeniach. Kiedyś były to np. obozy koncentracyjne. Dzisiaj są to najczęściej przedszkola, szkoły i kolonie.

  • Pewna holenderska dziennikarka akredytowana w Maroku mieszka tam kilka lat z całą swoją rodziną. Jej dzieci chodzą do miejscowej szkoły w Rabacie. Pewnego dnia mama z przerażeniem spostrzegła we włosach swej córeczki aż gęsto od gnid i wszy. Natychmiast powiadomiła szkołę z oburzeniem, że jej dzieci przyniosły do domu wszy. W szkole zbadano wszystkie dzieci i u żadnego wszy nie stwierdzono. Holenderka musiała pogodzić się z twardą rzeczywistością, że te wszy przywiozły jej dzieci z ostatnich wakacji w ojczyźnie, czyli w Niderlandach. Wszy są właśnie pasożytem występującym znacznie powszechniej w Europie niż w Afryce.
wszy z głowy do głowy
Idealny sposób przenoszenia wszy z głowy do głowy.

Co czwarte dziecko w Holandii miało wszy

Wszawica jest nie do wytępienia i zdaje się nawet, że w ostatnich latach ilość przypadków wszawicy rośnie. Do niedawna wszawica była domeną dzieci szkół podstawowych (6-12 lat), jednak coraz częściej notuje się przypadki w szkołach średnich. Powodem zdaje się być popularność... smartfonów

Dziewczynki z rozpuszczonymi włosami uwielbiają robić sobie selfies; główka przy główce do kamery. Dziewczyny się też chętniej niż dawniej przytulają do siebie na powitanie i pożegnanie. Wszy tylko na to czekają. 

Aż 75% meldunków wszawicy w Holandii pochodzi od dziewczynek. W szkołach podstawowych ok. 28% dzieci miewa wszy. W szkołach średnich ok. 19 procent. U dorosłych notuje się 11% przypadków wszawicy. Nastolatki nie chwalą się koleżankom tą przypadłością, co powiększa szansę na ich rozprzestrzenianie.

Od wieków ludzie walczą z wszawicą, ale do dzisiaj dnia nie udało się wyeliminować tych robaków z naszego świata.

Wszy, wszawica to dla niektórych wciąż temat tabu. Wszy kojarzą się z wojna, z bieda, z ubóstwem i brudem. Nikt nie będzie się chwalił, że jego dzieci maja wszy.

O wszach wiemy nawet niewiele i dzisiaj okazuje się, ze wcale nie potrzeba biedy i brudu aby mieć wszy. Wszy - nie wiedzieć czemu - upodobały sobie europejczyków (murzyni nie maja wszy) i to głownie dzieci.

propaganda wszy
Z prawej nazistowska propaganda z 1942 r. "o zawszonych Żydach".

Stereotypy przeszłości

W skrajnych wypadkach zaniedbania wszawicy, na głowie dziecka potrafi powstać tzw. kołtun. Jako ciekawostkę mogę podać, że kołtun w języku holenderskim ma nazwę "Poolse vlecht" (polski warkocz) tak też nazywa się po łacinie: plica polonica - jesteśmy więc "wynalazcami" kołtuna!

wszy
Wszy na waciku i przy główce zapałki.

Wsza - hoofdluis

Wesz jest malutka, trudno widoczna, możne mieć do 3 mm a jajeczka 1 mm. Umie szybko chodzić (nie skacze) i łatwo przenosi się z dziecięcej główki do drugiej, lub poprzez pluszowe misie, ubrania, czapki i szaliki wiszące w szkolnej szatni.

Zwalczanie wszy jest trudne. Wszy są dosyć odporne na środki chemiczne. Najskuteczniejsze choć radykalne jest zgolenie włosów i upranie obrań w wysokiej temperaturze. Specjalne grzebienie wyczesujące te insekty z włosów są także skuteczne ale bardzo pracochłonne. Istnieje wiele domowych mniej lub bardzie skutecznych metod zwalczania wszy.

Wszawica jest plagą nie do wytępienia w Holandii a zważywszy na tak delikatny temat jest ten problem nieco przemilczany i nauka wie o wszach bardzo mało. Nie wiadomo jak bardzo są odporne na środki zwalczania i jak potrafią się przystosować i mutować do nowych warunków. Nie prowadzi się na ten temat badan i nawet nie wiadomo jak często wszawica występuje w Holandii. Mówi się o 1,5% do 11% wszystkich dzieci w wieku 3-12 lat. Prawdopodobnie wytępić się tego robaka nie uda, ale warto czasami przyjrzeć się główkom naszych pociech z bliska.

Rządowa informacja o zwalczaniu wszy.

[Aktualizacja z 2011 r.]