Gra w marmurki czyli knikkers
Zanim holenderskie i amerykańskie dzieci zasiadły przed ekranem grać Nintendo i Playstation bawiły się na ulicy. Od końca XIX wieku gra w kulki była jedną z najpopularniejszych dziecięcych zabaw w wielu krajach zachodnich.
Marmurki = knikkers
Ponoć już starożytni Egipcjanie, a właściwie ich dzieci grały w knikkers. Kamienne, gliniane, porcelanowe, marmurowe, teraz na ogół szklane, kolorowe kuleczki.
Gra w knikkers byłą popularna w niektórych krajach a szczególnie w Holandii do końca dwudziestego wieku. Współcześnie gra popadła w zapomnienie.
Nie ma w Holandii dziecka które by nie grało w knikkers w okresie szkoły podstawowej XX wieku. Gra była popularna w Niemczech pod nazwą Murmelspiel a w krajach anglosaskich jako marble - stąd w języku polskim dotarła jako "marmurki".
Jak się grało w marmurki
Zasady gry są bardzo podobne do popularnej we Francji gry Jeu de Boules (petanque) lub golfa. Zasady są proste i chodzi bardziej o towarzystwo i zabawę niż o same kulki. Zasady gry mogą być indywidualnie określane ale w zasadzie chodzi o to kto rzuci swoją kuleczkę trafnie do dołka, lub zbije kulkę przeciwnika lub jego kulka stanie najbliżej muru lub dziurki - ten wygrywa i zbiera leżące kulki przeciwników. Raz się wygra - raz się przegra. Hazard wciąga. Gra się najczęściej na placach szkolnych ale grać można wszędzie.
Gra w knikkersy zna swoje reguły. Reguły te mogą być zresztą wolno ustalane. Przed rozpoczęciem gry dzieci ustalają zasady gry i jakie kulki biorą udział w grze i są do wygrania. Ustalonych zasad nie można w czasie gry zmieniać. Oszukiwanie w grze (vals spelen) jest nieuniknionym elementem gry knikkeren i przesunięcie kulki - gdy nikt nie patrzy - jest nagminne. Także granie z dziećmi o trzy klasy młodszymi rocznikami, mniej doświadczonymi, podwyższa znacznie szanse na duże wygrane. W szkole kwitnie także bujnie handel wymienny kuleczkami przy którym amsterdamska giełda wysiada. W jednym kącie szkolnego boiska jeden bonk kosztuje osiem katenogen gdy w innym miejscu tylko pięć. Knikkeren jest bardzo starą dziecięcą zabawą i przeżywa wszystkie mody jakie niemal co roku nawiedzają szkolne boiska jak np. flippo's, wuppies, jojo itd.
Kuleczki mają średnice od 12 do 30 mm. Woreczek knikkers kosztuje niewiele a zabawy jest moc. Kulki są w wielu rodzajach i mają swoje fantazyjne nazwy w zależności od wielkości i wyglądu, jak np.: ukkie's, kleintje, bul, afrikaantje, chinees, mexicaantje, parel, crystal, walvis, bolder, stuiter, bonk, reuze reuze, super mega, super bonk, kingsize.
ajważniejszym jest że: "het gaat om het spel, niet om de knikkers" - co znaczy dosłownie, że chodzi o grę a nie o kulki ale częściej to powiedzenie używane jest w przenośni - chodzi o przyjemność a nie o pieniądze. Popularnym jest także powiedzenie "iemand eruit knikkeren" co znaczy kogoś się pozbyć, lub go wyrzucić (tak jak zbić kulkę).
Kolekcję kulek knikkers dziecko przechowywało najlepiej w specjalnej sakiewce, kupionej lub uszyta przez mamusię. Co roku odbywały się w Holandii narodowe mistrzostwa gry w marmurki
Do dzisiaj trafić można na specjalne płyty chodnikowe do gry w marmurki. Mało które dziecko wie do czego taka płyta służyła. Oczywiście kiedyś punktem honoru grających było zrobienie własnej dziurki a nie taka dziurka fabryczna. Woreczki z kulkami knikkers można nadal kupić w sklepach z zabawkami lub online w cenie od €6 za sto sztuk do €10 za cztery sztuki wyjątkowo pięknych i dużych kulek.
Gra w klasy - hinkelen
Szczególnie w czasach zarazy koronawirusa 2020 r. do łask na holenderskich chodnikach powróciła gra w klasy. Namnożyło się kredowych kwadracików gry w klasy na chodnikach. Po holendersku te ponumerowane pola nazwywają się hinkelbaan. Jest to stara gra, nawet antyczna, gdyż pierwotnie była częścią treningu rzymskich żołnierzy, podpatrzona przez dzieci które do dziś na kredowych kwadratach hinkelen (dosłownie: utykać, po angielku: hopscotch).
Przeczytaj także: Najstarsza gra świata tryktrak i inne popularne gry w Holandii.
[Aktualizacja z 2010 r.]