Jestem Wojną - holenderski klasyk literatury

30 listopada 2010 umarł w Amsterdamie, w wieku 83 lat Harry Mulisch - jeden z największych pisarzy niderlandzkich. Mówił o sobie "Jestem Drugą Wojną Światową".

Harry Mulisch (1927-2010)  był ostatnim z żyjącym pisarzem niderlandzkim z tzw. "Wielkiej Trójki" pisarzy do której należeli zmarli wcześniej W.F. Hermans (De donkere kamer van Damokles, Nooit meer slapen) i Gerard Reve (De Avonden, De vierde man).

literatura Niderlandów
Harry Mulisch.

Mulisch był jednym z najbardziej znanych pisarzy holenderskich XX wieku. Napisał ponad dziesięć powieści i kilkadziesiąt opowiadań. Pisał także wiersze, sztuki teatralne i wiele artykułów. Jego książki zostały przetłumaczone na wiele języków, w tym na polski.

Pisarz wierzył, że jego absolutny wiek wynosił około siedemnastu lat. Siedemnaście lat miałem, mam i zawsze będę miał - mawiał. Miał także wysokie zdanie o sobie i swoich talentach pisarskich, czym szybko zdobył sobie przydomek aroganta.

Harry Mulisch urodził się 29 lipca 1927 w Haarlemie a w wieku 17 lat przerwał naukę w szkole średniej. Zadebiutował w roku 1952 powieścią "Archibald Strohalm" za którą otrzymał nagrodę dla młodych, początkujących pisarzy.

Z rodziny oprawcy i ofiary

Tematem większości książek pisarza była Druga Wojna Światowa. Ojcem Harry Mulischa był austro-węgierski oficer a matką żydówka, córka niemieckiego bankiera. W roku 1936 rodzice Mulischa rozeszli się i Harry zamieszkał z ojcem. Ojciec kolaborował z Niemcami gdy tymczasem rodzina ze strony matki zginęła w komorach gazowych. Ojciec zdołał jednak uchronić z rąk nazistów żonę i syna. Harry Mulisch był dzieckiem wojny i kiedyś powiedział o sobie, że "ja nie jestem dzieckiem wojny - ja jestem Drugą Wojną Światową".

książki Mulischa
Polskie wydania książek Mulischa: De Aanslag (Zamach), Het zwarte licht (Czarne światło) i De ontdekking van de hemel (Odkrycie nieba).

Jedną z najbardziej znanych książek Mulischa jest "Zamach" (De Aanslag). Sfilmowana wersja "Zamachu" w reżyserii Fonsa Rademakersa wygrała w roku 1987 Oscara za najlepszy film zagraniczny.

Inne wielkie dzieła tego pisarza to "Het stenen bruidsbed" (Kamienne łoże nowożeńców) z 1959 roku. Powieść o amerykańskim dentyście powracającym po wojnie do zbombardowanego Drezna. "De zaak 40/61" (Sprawa 40/61) o procesie Adolfa Eichmanna w Izraelu.
Ostatnim wielkim dziełem Harry Mulischa była książka "De ontdekking van de hemel" (Odkrycie nieba) z 1992 roku. Ta obszerna książka obejmuje wiele tematów, postaci i wydarzeń z jego współcześniejszego życia. Jest to również krypto-autobiografia pisarza, którau kazała się w jego 65. urodziny i liczy 65 rozdziałów. "Odkrycie nieba" uznane zostało w roku 2007 za najlepszą holenderską książkę wszech czasów.

Harry Mulisch otrzymał w swej karierze literackiej wiele nagród i choć często widniał na liście kandydatów do Nagrody Nobla to jednak nigdy jej nie otrzymał. Uważał, że mu się Nobel należy ale sam mówił o Nagrodzie Nobla z literatury; "Ta nagroda jest jak ruletka. Można powiedzieć kto jest najlepszym fizykiem lub ekonomista ale nie kto jest najlepszym pisarzem"

[Aktualizacja z 2010 r.]