Oryginalne staroświeckie potrawy Holendra

niedziela, 9 Sierpień, 2020

Myślę, że większość czytelników nie pokusi się o skorzystania z tych - czasami zaskakujących - recept. To są jednak potrawy sprzed setek lat których same nazwy brzmią jak muzyka w holenderskich uszach. Czym skorupka za młodu...

Top 10 staroświeckich tradycyjnych potraw Holendra

1. Zondagse soep - zupa niedzielna
To taka lepsza zupa jarzynowa z mięsem. Recepta: 800 g wołowiny i seler naciowy pokrojone kostkę, kilka kostek bulionu, wermiszel, różne warzywa lub paczka pokrojonych warzyw na zupę (soepgroenten). Przyrządza się podobnie jak polski rosół z tym, że wszystkie składniki pozostają w zupie a ostatnie 10 min. gotowania dosypuje się do gotującej zupy wermiszel. Współcześnie wołowina zastępowana jest kuleczkami mielonej wołowiny.

2. Hete bliksem - gorący piorun (tłuczonka >>>).
Typowa staroświecka zimowa potrawa składająca się z dwóch części ugotowanych ziemniaków, jednej części kwaśnych jabłek (reneta), jednej części słodkich gruszek (lub jabłek) i jednej części cebuli, trochę masła i mleka.
Ziemniaki gotować ok. 15 min. po czym dodać do nich pokrojone w cząstki owoce i cebulę, gotować dalsze 10-15 min. Następnie całość odcedzić, dodać trochę masła i mleka i całość stłuc na papkę. W tym czasie obsmażyć plastry bloedworst (holenderska kaszanka) obtoczone w mące. Podawać razem. To danie ma setki wariantów z różnym mięsem.
Ta "tłuczonka" jest długo gorąca - stąd nazwa gorący piorun.

3. Hemelse modder - niebiańskie błoto (deser)
Recepta: 4 jajka, 4 łyżki cukru, 150 g czekolady, 250 g bitej śmietany.
Roztopić czekoladę w garnku zanurzonym w gorącej wodzie (au bain marie). Oddzielić żółta a białka ubić na pianę z trzema łyżkami cukru. Utrzeć żółtka z łyżką cukru. Zmieszać czekoladę z koglem-moglem i pozostawić do ostygnięcia. Następnie zmieszać z bitą śmietaną a na końcu pianą z białek. Nałożyć w naczynia deserowe i wstawić na co najmniej trzy godziny do lodówki dla zastygnięcia.

4. Blote billetjes in het gras - gołe pupy w trawie (danie obiadowe)
Recepta: 400 g ziemniaków (porcja dla dwóch osób), sól, 400 g strąków fasoli mamut (snijbonen), kiełbasa, tłuszcz do smażenia, słoik 350 g białej fasoli, ok. 30 ml mleka.
Ugotuj pokrojone w kostkę ziemniaki wraz z pokrojonymi drobno strąkami fasoli, odcedź i stłucz je dodając gorącego mleka. Dodaj odcedzoną białą fasolę i tłuszcz z usmażonych kiełbasek (może być zresztą dowolne mięso np. boczek)

5. Snert - holenderska grochówka
Porcja na 3 litry zupy obiadowej: 500 g zielonego łuskanego grochu (spliterwten), dowolne ilości tłustych mięs wieprzowych (żeberka, boczek, nóżka wieprzowa), 150 g boczku wędzonego w kostkę, 250 g kiełbasy wędzonej (holenderski rookworst, lub parówki czy śląska), 2 duże cebule, 1 seler, 1 duża marchew, 2 duże pory, 2 ziemniaki, pieprz i sól do smaku, ok. 2 l wody.
Do dużego garnka z gotującą wodą dodaj opłukany groch, mięso i warzywa pokrojone w kostkę. Gotuj aż groch będzie miękki (1,5-3 godz.). Zupa jest lepsza na drugi dzień. W czasie stygnięcia będzie gęstnieć. Idealny Snert jest gęsty, że "łyżka w garnku stanie". Przed podaniem dołożyć pokrojoną w plasterki kiełbasę.
Snert jest powszechnie używaną nazwą narodowej zimowej zupy o oficjalnej nazwie erwtensoep. Im zimniej na dworze tym częściej snert na stole.

6. Balkenbrij - pasztetowata breja z wieprzowych podrobów
Dawniej używano do wyrobu tego "pasztetu" wszystkie resztki, odpady, podroby z uboju.
Współczesny przepis: 500 g wieprzowiny, 500 g boczku, 1 kg wątroby, 1 kg mąki gryczanej, 3 l wody, 4 łyżki przyprawy (rommelkruid) składającej się głownie z gałki muszkatołowej, cukru, goździka, cynamonu, imbiru. Mięsne składniki ugotować do miękkości, przepuścić przez maszynkę dodać mąki gryczanej i przypraw, wlać masę do formy i wstawić do lodówki do zastygnięcia.
To jest prastary zimowy, pasztetowy wyrób mięsny z resztek wieprzowych

7. Jan in de zak - Jan w worku (staroświecka gotowana bułka deserowa)
250 g mąki gryczanej, 250 g mąki pszennej, 7 g drożdży suszonych, 10 g soli, 2 jajka, 400 ml mleka, 150 g rodzynek, 50 g cukru, 500 g syropu (keukenstroop), 125 g masła, 50 ml wody.
Sporządzić z powyższych składników ciasto drożdżowe i wyłożyć je w płócienny worek. Worek zawiąż luźno bo ciasto powiększy objętość. W dużym garnku położyć na dnie odwrócony talerz i zagotować wodę. Włożyć worek do garnka, gotując 3 godziny utrzymując temperaturę wody tak aby się prawie gotowała. W tym czasie w garnuszku roztopić syrop z masłem i wodą. Ugotowane ciasto wyjąć z garnka, dobrze odciec z wody, pokroić w plastry i podawać ciepłe polane syropem.

8. Wentelteefje - przekręcana suczka (tost jajeczny)
Prastary holenderski sposób na uzdatnianie czerstwego chleba, współcześnie popularny także w wielu innych krajach Europy, w Polsce być może znany pod hiszpańską nazwą Torrija.
Recepta: troszeczkę mleka i jedno jajko roztrzepać dobrze w miseczce z solą do smaku i namoczyć w tym dokładnie z obu stron kromkę (lub dwie) chleba (najlepiej chleba tostowego, lub holenderskiego). Gdy już kromka nasiąknie jajkiem wyłożyć na rozgrzaną patelnie z masłem i usmażyć z obu stron.
Tost można robić także na słodko na wiele sposobów dodając do jajka i mleka: cukier i cynamon (po hiszpańsku), gałkę muszkatołową, wanilię, śmietanę, jogurt, miód, dżem i co się komu zamarzy.

danie i deser — Hutspot z szpondrem i haski deser.

9. Hutspot met klapstuk - tłuczonka z szpondrem
Recepta 500 g szpondru, 500 g ziemniaków, 1 kg marchwi, 500 g cebuli, 2 kostki bulionu wołowego, 30 g masła, sól i pieprz.
Gotuj 90 min. wołowinę w 1 litrze bulionu. Pokrój wszystkie warzywa w kostkę. Wyjmij ugotowaną wołowinę z bulionu i w jej miejsce włóż warzywa kładąc wołowinę z powrotem na wierzchu warzyw. Gdy warzywa są miękkie, wyjmij wołowinę, stłucz warzywa dodając masła. Podawaj tłuczonkę z pokrojoną w plastry wołowiną.

10. Haagse bluf - haskie bicie piany (deser)
Recepta: 2 białka, 150 g cukru pudru, syrop owocowy (porzeczkowy, malinowy, itp)
Ubić białka z cukrem, nałożyć w salaterki i polać syropem.
Mieszkańcy Hagi uchodzili za pozorantów, stąd ten prosty deser składający się z głównie z bicia piany otrzymał tą nazwę. Dla wielu haska polityka to jest nadal nic innego niż bicie piany.

Uwaga: powyższe potrawy pochodzą aż z średniowiecza i wiele z nich jest już bardzo staroświeckich, czasami ewentualnie w nowej supermarketowej formie, jako konserwy lub tylko sentymenty czy chwyt reklamowy - do znalezienia w holenderskim supermarkecie.

Przeczytaj także: