Znak czasu, czyli historyczny przegląd prasy holenderskiej

1901 r.: "Opuszczona kobieta z dobrego domu, nie będąca w stanie wychować dwóch córek w wieku 6 i 7 lat, życzy sobie ZRZEC SIĘ ich dla kochających ludzi."

 

1902 r.: "Łowca fok z Haamstede (Zelandia) miał dobrą zdobycz; w niecały tydzień zatłukł 21 fok, za które należy się premia wysokości 2,50 do 3 guldenów" (dzisiaj tamtejsze 3 guldeny przedstawiałyby wartość €40)

 

1907 r.: "Matrymonialne. Zamożna chłopska córka z własnym kapitałem życzy sobie poznać prostą przyzwoitą OSOBĘ, która mieszka chętnie na wsi i jest chętna do zawarcia związku małżeńskiego".

 

1912 r.: "Niżej podpisany oświadcza, że wszystkie obciążające mnie plotki i rozpowiadane kłamstwa mojej żony godne są pożałowania i nieprawdziwe."

 

1919 r.: "Zapoznanie. Chłopski syn, lat 30 z kapitałem, życzy sobie poznać chłopską córkę także z kapitałem".

 

1920 r.: "Morska niania, wolna od choroby morskiej oferuje swoje usługi". (Zeebaboe = dawny zawód opiekunki dla dzieci w podróży morskiej do kolonii Holenderskie Indie Wschodnie. W tym czasie rejs Holandia-Indonezja trwał 4-6 tygodni)

 

1920 r.: "ZWIĄZEK MAŁŻEŃSKI. Przyzwoita panna w średnim wieku chce się zapoznać z zamożnym Panem, który jest w posiadaniu willi i umeblowania aby za wspólną zgodą zawszeć związek małżeński".

 

1920 r.: "EPIDEMIA CZKAWKI. W roku 1919 pojawiła się w Europie epidemia czkawki. Najpierw w Austrii, po tym w 1920 r. w Berlinie, dalej w Holandii i w 1922 w Paryżu. W Paryżu codziennie do lekarzy zgłaszało się setki ludzi z wielodniową, nieustającą czkawką." (Podobna epidemia czkawki nawiedziła Belgię w 1413 r.)

 

1921 r.: Holenderskie Koleje. Rozkład jazdy z Amsterdamu do Brukseli i Paryża. Amsterdam 7.08 - Paryż 18.05. Pociąg nocny; Amsterdam 18.15 - Paryż 6.05.

 

1921 r.: "Prokurator Generalny o powoływaniu kobiet na sędziów: czy kobieta może być sędziom - na to pytanie powinni odpowiedzieć eksperci psychologii i biologii. Według mojej opinii już naukowo dowiedziono, że kobieta w okresach ciąży i menstruacji jest nienormalna, choć sobie sama z tego sprawy nie zdaje. W okresie miesiączkowania kobieta podatna jest na iluzje i nadpobudliwość co wzbudza moje wątpliwości czy mogłaby spełniać funkcję osoby obiektywnej i sprawiedliwej na takim urzędzie".

 

1924 r.: "Dama szuka sypialni z wyżywieniem i domową atmosferą u kulturalnych mieszczan (nie Żydzi)."

 

1924 r.: "HITLER OKIEŁZNANY W WIĘZIENIU. Adolf Hitler, kiedyś pół-bóg i reakcyjny ekstremista został zwolniony z więzienia w Landsbergu i natychmiast odjechał samochodem do Monachium. (...) Jego zachowanie w więzieniu utwierdziło władzę w przekonaniu, że nie trzeba się go więcej obawiać. Zapewne wróci na emeryturę do swojej Austrii".

 

1924 r.: "Widzieć bezprzewodowo. Gdy rzeczywiście zostanie wynalezione bezprzewodowe widzenie staniemy przed nieograniczonymi możliwościami. Możliwe będzie tu i ówdzie bezprzewodowe upowszechnianie opery. Będziemy mogli nie tylko słyszeć ale także widzieć artystę na scenie. Prawdopodobnie, gdy bezprzewodowe widzenie się udoskonali, będzie dużym konkurentem dla kina które nie dysponuje ludzkim głosem. Według naukowców stoimy już blisko bezprzewodowego cudu."

 

1927 r.: "LOTNICTWO. Ruch lotniczy we wrześniu 1927 r. W tym miesiącu na lotnisku Schiphol wylądowały 603 samoloty pasażerskie regularnych międzynarodowych linii i 17 innych oraz 278 samolotów wojskowych. Ilość pasażerów turystycznych wynosiła 1086. Na rotterdamskim lotnisku Waalhaven wylądowało 285 samolotów w tym 25 samolotów wodnych. (...)"

 

1927 r.: Ceny lotów KLM w guldenach. Siła nabywcza guldena z tego roku wynosiła dzisiejsze 8 euro.

 

1927 r.: "Zła pogoda w ostatnich tygodniach. Współczesne samoloty przecinają atmosferę z szybkością 120-200 km/h. Jak wielkie muszą one powodować zakłócenia w atmosferze, zasysając powietrze maszyną i śmigłem, aby nie spowodować zagęszczenia cząstek wody. Odkąd latające maszyny stały się tak powszechne uderza nas jak bardzo popsuła się pogoda".

 

1929 r., reklama papierosów: "Papieros za papierosem i to nie szkodzi na zdrowiu! Prawie nic nie kosztują! 20 papierosów za 15 centów. Kup natychmiast paczkę TRZYCZWARTE."

 

1929 r.: "W roku 2000..! Wyruszymy o ósmej rano z Batavii (dzisiaj Dżakarta) aby punktualnie o siedmenastej w Amsterdamie rozkoszować się kieliszkiem Bolsa"

 

1930 r.: "SIEDEM MURZYNIĄTEK. Na francuskim statku 'Kairouan' przybyłym z Dakaru do Rotterdamu wykryto pasażerów na gapę. Siedmiu murzynków będzie przy pierwszej okazji wysłanych skąd przybyli."

 

1933 r.: "CZY HITLER OTRZYMUJE PENSJĘ? Narodowi Socjaliści informują, że Hitler nie będzie otrzymywał wynagrodzenia przysługującego Kanclerzowi Rzeszy. Ten pensji nie potrzebuje ponieważ zarabia wystarczająco ze swojej pracy dziennikarskiej".

 

1933 r.: "DROBNE UWAGI. Gdzie byś nie siedziała, czy to w domu czy w towarzystwie, pamiętaj abyś nigdy nie siedziała w sposób jak na powyższych przykładach. To wygląda brzydko i nie kobieco. Nawet najładniejsza sukienka nie usprawiedliwi tak nieeleganckiej postawy."

 

1934 r.: "(..) prowadzenie pojazdu wymaga zbyt dużo koncentracji aby można było przy tym słuchać jeszcze radia. Tak jak nie wolno rozmawiać z maszynistą tramwaju tak nie powinno się słuchać radia samochodowego".

 

1934 r.: "Kobieta i jej rola życiowa. Związek małżeński i zawód. Zmiany mentalne jakie zachodzą w dzisiejszym nowoczesnym świecie powodują, że jesteśmy coraz bardziej wykształceni. Dla prawdziwej kobiety będzie jednak Macierzyństwo i Rodzina zawsze stałą na pierwszym miejscu. Przede wszytskim jako małżonka i matka dzieciom spełniać będzie swoje pierwotne powołanie".

 

 

1934 r., Indie Holenderskie (Indonezja): "PRZEJECHANY PRZEZ POCIĄG. Dziś rano pierwszy pociąg z Batavii do Vlugge przejechał tubylca, który został całkowicie zmasakrowany. Z tego powodu pociąg miał 36 minut opóźnienia".

 

1934 r.: "DROBNE UWAGI. Nie poprawiaj makijażu publicznie! To jest wulgarny obyczaj z dzielnic nędzy. Osoba towarzysząca nie potrzebuje być świadkiem twoich "reperacji" twarzy. Przecież nie przychodzi ci do głowy zmieniać sukienkę w restauracji!?"

 

1937 r.: "Bezrobotna rodzina z 12. dzieci uprzejmie prosi na nadchodzące zimowe dni stare koce lub ubrania".

 

1939 r., ogłoszenia życzeń z okazji 60. urodzin Stalina: "Serdeczne życzenia dla tow. Stalina. Naszym marzeniem jest sowiecki świat! -Niżej podpisany pozdrawia naszego ukochanego towarzysza Stalina, walecznego przywódcy światowego proletariatu. - Trwały w więzieniu, wygnaniu i zwycięstwie. Trzymaj mocno ster jeszcze wiele lat!"

 

1939 r.: "Kobieto, gotujesz z przyjemnością? Prawdziwa gospodyni domowa obok codziennych zajęć używa przepisów kulinarnych dla zdobycia pochwał. Przyjemności z prawdziwej kuchni nauczysz się z 'Stu Przygód z łyżką wazową'."

 

1939 r., styczeń: "NARÓD I OJCZYZNA. Tygodnik Narodowosocjalistycznego Ruchu w Holandii. Rozwiązanie żydowskiego problemu po wybuchu w Niemczech. Międzynarodowe żydostwo zalewa Holandię. Zamknijmy granice."

 

1939 r., 1 września: "Niemiecka armia przekroczyła polską granicę. Polskie miasta zbombardowane. Powszechna mobilizacja i stan wyjątkowy we Francji. Gdańsk z powrotem w Rzeszy. Rozkaz Hitlera dla Wermachtu."

 

1940 r., 10 maja: "Niemiecki napad na Holandię. Dziś rano o godz. 3. niemieckie oddziały przekroczyły granicę. Ataki na niektóre lotniska. Haga odrzuca niemiecki krok. Otrzymamy pomoc aliantów. Bez negocjacji z wrogiem."

 

1941 r.: "Dlaczego tylu Żydów posiada prywatne telefony gdy tymczasem aryjskie przedsiębiorstwa nie mogą otrzymać telefonu?"

 

1941 r.: Urodził się: Adolf, Anton, Benito - syn Teunissa przebywającego na wschodnim froncie w Rosji, 21 luty 1941" (Anton to imię przywódcy holenderskich faszystów, "wintermaand" to nacjonalistyczna nazwa germańskich miesięcy)

 

1945 r., 8 maja: "ZWYCIĘSTWO W EUROPIE. Dzisiaj o godz. 15. ogłoszono zwycięstwo w Londynie, Waszyngtonie i Moskwie. Niemiecka armia skapitulowała na łaskę i niełaskę. Złapano Musserta."

 

1945 r., tuż po kapitulacji Niemiec: "Poszukuję TACZKI, przez Niemców zabrana, w nowym stanie, porzucona prawdopodobnie w pobliskich wsiach Meterik lub Hegelsom".

 

1952 r.:"Komuniści, przyjaciele czerwonej pieśni, dobrzy Holendrzy, Józef Stalin i bohaterski naród radziecki, szczęśliwego Nowego Roku, życzy Agnes z Amsterdamu"

 

1953 r.: "Zamiast zabić swoją żonę kup jej ODKURZACZ (Erres, Ruton lub innej znanej marki)".

 

1958 r.: "Telewizja. Holandia. Nie ma emisji".

 

1964 r.: "W sobotę, 8 sierpnia przybędą na Schiphol słynni 'Rolling Stones'. Rolling Stones którzy w wielu krajach swą popularnością pobijają The Beatles a w Holandii stoją już tygodnie na szczycie listy przebojów z 'It's all over now' znani są jako najbrzydsza grupa nastolatków w świecie.

 

1969 r.: "Około czwartej rano naszego czasu: pierwsi ludzie na księżycu. Astronauta Armstrong nie mógł spać."

 

1981 r., grudzień: "Akcja z Uithoorn dla Polski. Potrzebujemy pomocy wszystkich mieszkańców. Masowa akcja pomocy mieszkańców Uithoorn dla Polski. Konwoje ciężarówek z paczkami pojadą do Poznania."

 

1999 r., 25 marca: "NATO otwiera atak bombowcami i pocisk manewrującymi na Jugosławię. Belgrad melduje 10 ofiar cywilnych."

 

2008 r.: "Polscy zbieracze jabłek jadą do sadu. Z powodu gorącego lata sadownicy w Betuwe gorączkowo potrzebują ludzi do zbierania jabłek. Niestety nie mogą wypuścić do sadów 6 tys. Polaków gdyż administracja państwowa nie uporała się na czas z potrzebnymi zezwoleniami na pracę".

 

2010 r., 11 listopada: "Kursy integracyjne wypełnione w całości. Polscy gastarbeiterzy chcą zostać. Tylko jedna czwarta wraca do swojego kraju".

 

2011 r.: "Minister Kamp: zaostrzone reguły dla emigrantów zarobkowych. Polak bez pracy musi opóścić kraj. Reguły dla emigrantów zarobkowych ze Wschodniej Europy zostaną zaostrzone. Kto nie może się utrzymać musi opuścić Holandię."

 

2011 r., kwiecień: "Oni naprawdę nie chcą tu zostać. Minister Kamp chce aby holenderscy bezrobotni poszli do pracy w rolnictwie. Chłopi wolą jednak Wschodnich Europejczyków. 'Tym chłopakom można przynajmniej zaufać'."

 

2012 r., grudzień: "Polacy czynią Holandię bogatszą. Ładny głos sprzeciwu w tym nawale skarg na uciążliwych Polaków. Redaktor odwiedził Polaków w Limburgii."

 

2014 r., 23 czerwca: "Stabilna Polska to jedyny logiczny wybór. Para królewska odwiedza kraj UE-obietnicę z powodów historycznych i ekonomicznych".

 

2016 r., 25 czerwca: "Brexit pozostawia za sobą osłupiałą Europę".

 

2017 r., styczeń: "Inwazja szarańczy azylantów".

 

2017 r.: "Islandia delegalizuje przepaść płacową. Islandia ma być pierwszym krajem na świecie gdzie różnice płac kobiet i mężczyzn zostaną zdelegalizowane. Obecnie w całej Europie kobiety otrzymują średnio ok. 15-20% mniej wynagrodzenia niż mężczyźni." 

 

Czytaj dalej: 

• Przegląd prasy holenderskiej z XIX wieku >>>