Emerytura dla Polaka w holenderskiej praktyce

W Holandii są dwa rodzaje emerytury: wypracowana (pensioen) oraz państwowa (w skrócie AOW)

AOW otrzymuje każdy mieszkaniec kraju niezależnie od jego stażu pracy. Wiek emerytalny AOW ustalany jest na podstawie tzw. "oczekiwanej długości życia" statystycznego Holendra. Kolejne rządy "majsterkują" na ustawą emerytalną. Faktem jest, że cudzoziemiec który nie pracuje w Holandii od młodości nie może na wiele liczyć. Dla wielu będzie to w praktyce emerytura wysokości minimum socjalnego lub parę euro więcej i to w wieku ok. 67 lat.

Fakty

Sytuacja od 2021 r. w Holandii dla Polaków (członków UE) mieszkających w tym kraju od około roku 2006.

1. Emerytura państwowa, w skrócie AOW jest prawnie gwarantowaną emeryturą dla każdego mieszkańca Holandii (od króla do bezrobotnego) która przyznawana jest niezależnie od sytuacji finansowej każdemu w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego.
2. W obecnej chwili wiek emerytalny wynosi 67 lat, ale od roku 2022 wiek emerytalny będzie w Holandii ustalany na podstawie "oczekiwanego statystycznego wieku obywateli" (levensverwachting) - innymi słowy będzie się raczej przedłużał.
3. Pełną emeryturę budujesz mieszkając w Holandii 50 lat. W tej chwili oznacza to, że musisz oficjalnie mieszkać w Holandii (bez przerw) od 17 roku życia. Wówczas w wieku 67 lat masz prawo do państwowej emerytury AOW.

Oprócz dosyć biednej emerytury państwowej AOW możesz w swojej branży wypracowywać emeryturę pracowniczą, lub inne formy ubezpieczeń emerytalnych, które będą wypłacane ponad podstawowe AOW. Ale nie łudź się, że to będzie wiele.

4. Wysokość emerytury AOW (stan z lipca 2022):

• Osoba samotna: € 1.261 netto plus dodatek wakacyjny wypłacany w maju.
• Para emerytów mieszkająca razem: € 864 netto na osobę (plus dodatek wakacyjny. 

Dokładne i aktualne sumy na tej stronie SVB (społeczny bank ubezpieczeń)

5. Cudzoziemiec ze strefy UE (np. Polak) ma z reguły niewystarczającą ilość lat zamieszkiwania w Holandii. Także, gdy przyjechałeś w roku 2006 do Holandii mając 31 lata, emerytura przysługuje ci za 36 lat (w roku 2048) - czyli w roku odkąd mieszkasz w tym kraju. Jednak faktycznie brakuje ci 8 lat za mało "stażu" w tym kraju aby przysługiwało ci pełne AOW w (hipotetycznym) roku 2048.

6. Brakujące lata emerytury można "dokupić". Lukę w AOW można dokupić w terminie do 10 lat od momentu kiedy ci się w tym kraju zaczęło naliczać. Więcej informacji tutaj, na stronie SVB, gdzie możesz także złożyć podanie o dokupienie brakujących lat AOW.

Przykład z praktyki:

Informacja z SVB jaką otrzymała znajoma Polka nt. jej emerytury. Osoba urodzona w 1981 roku. Zameldowana w Holandii od 2006 r. (czyli 10 lat w momencie pisania tego artykułu). Pracuje w Holandii legalnie od maja 2007 roku. W lipcu 2016 ma więc 20% emerytury AOW (10 lat po 2%). 

W dalszej części listy konkretne kwoty:

W hipotetycznej sytuacji, że do roku 2048 nic się w prawie emerytalnym nie zmieni (co praktycznie równa się zeru) powinna otrzymać 82% AOW w wysokości € 912,39 miesięcznie brutto (samotna) lub € 621,88 miesięcznie brutto (z partnerem). Każdy kto mieszka w Holandii wie jak sobie można poszaleć za te kilkaset euro brutto.

Co to oznacza w praktyce?

W praktyce oznacza to tyle, że czy "załatasz" tą dziurę brakujących lat, czy nie to w 67 roku życia wylądujesz na absolutnym minimum socjalnym nie różniącym się od zasiłku socjalnego (bijstand).  Różnica jest (na stan obecny) jedynie w tym, że zasiłek socjalny dostajesz mieszkając w Holandii a AOW możesz (fusy z kawy!) otrzymywać w przyszłości w jakiejś części także w innym kraju Unii Europejskiej. 

Otrzymywanie holenderskiej emerytury w Polsce?

Ten temat jest w tej chwili absolutnym wróżeniem z fusów. W tej chwili SVB mówi:

"Jeśli mieszkasz w Polsce, możesz w dalszym ciągu otrzymywać emeryturę AOW, dopóki spełnione będą warunki. Oba kraje zawarły umowę dotyczącą monitorowania prawa do świadczeń. Umowa weszła w życie tymczasowo, musi zostać ostatecznie podpisana. Jeśli tak się nie stanie, umowa może być cofnięta. W takim przypadku obowiązują ograniczenia dotyczące krajów spoza Unii.
Oprócz ustawy, istnieją inne czynniki, które mogą mieć wpływ na wysokość emerytury i dochodu emerytalnego. Dlatego radzimy skontaktować się SVB jeśli planujesz przenieść się do Polski." [źródło SVB]

"Loonheffing (zniżka podatkowa) może nie być przyznawany za granicą, w zależności od wielu czynników".

W SVB można się dowiedzieć czy i ile emerytury prześlą na twoje polskie konto bankowe w tej chwili, ale nie ma żadnych gwarancji na przyszłość.

Zważywszy jak szybko w ostatnich latach rośnie standard życia w Polsce, były emigrant wracający na emeryturę do ojczyzny nie poszaleje za te paręset euro miesięcznie.

Zresztą tyczy się to także wszystkiego co powyżej napisałem. To są prawa i regulacje na dzień dzisiejszy ale bez żadnych gwarancji na przyszłość, szczególnie dla obywateli innych krajów. Pod znakiem zapytania stoi zbyt wiele czynników, które sprawiają niemożliwym wyraźnie mówić o przyszłości AOW w ogóle a dla cudzoziemców w szczególności gdy mówimy o latach 2030-2050. Właśnie w lipcu 2016 r. Holandia ukróciła znacznie emerytury marokańskim gastarbeiterom powracającym do ojczyzny po 40 latach pracy w Holandii. Polaków w Holandii jest obecnie nie wiele mniej niż Marokańczyków, a dla Holandii cudzoziemiec na emeryturze to ciężar jakiego zawsze się najchętniej pozbędzie.

Prawdopodobnie AOW może być obniżane według magicznych tabelek urzędników według "standardu życia" w danym kraju. Niestety za dużo w tym wszystkim gdybania i "może".

Przeczytaj także:

• Jaka będzie twoja przyszłość w Holandii?
• Emerytura w Holandii