Jan van Scorel

Jan van Scorel (1495 - 1562) był malarzem północno-holenderskim i ważnym przedstawicielem holenderskiego renesansu. Włoski renesans i włoska sztuka była wzorem dla większości malarzy w Europie. Van Scorel był najważniejszym "importerem" renesansu ze słonecznej Italii do pochmurnej Holandii.

Jan van Scorel
Chrzest Chrystusa, ok. 1530 r. w Muzeum Fransa Halsa w Haarlemie.

Po długiej podróży przez Norymbergię (gdzie poznał Albrecht Dürera), Tyrol, Austrię, Wenecję i Jerozolimę trafił Scorel do Rzymu gdzie zapoznał się z sztuką starożytną i włoskim renesansem.

Traf chciał, że w tym czasie na papieża wybrano Holendra Adriaena Boeyensa  jako Hadriana VI który dał rodakowi stanowisko konserwatora watykańskich skarbów; funkcję, którą przed nim zajmował sam Rafael.

Jan van Scorel
Śmierć Kleopatry, ok. 1523 r. w Rijksmuseum Amsterdam.

W Watykanie Scorel zapoznał się dobrze z pracami Michała Anioła, Rafaela i jego uczniów. Powrót malarza do Utrechtu stał się punktem zwrotnym (1525) w holenderskim malarstwie. Jego uczniami byli m.in. Maarten van Heemskerck  i Anthonie Mor.

Po Scorelu wielu innych holenderskich malarzy podróżowało do Włoch szukać inspiracji. Włoski renesans stał się wzorem do naśladowania dla generacji holenderskich malarzy, szczególnie tych północno-holenderskich (czyli nie flamandzkich).

Jan van Scorel zamknął epokę średniowiecza w malarstwie i otworzył nową epokę malarstwa wzorowanego na włoskim renesansie. Ponadto wyniósł malarstwo ponad zwykłe rzemiosło do stanu intelektualnego artysty równego poetom i uczonym. Jego znajomości na dworze watykańskim i w najwyższych kręgach arystokratów i humanistów Holandii wystarczyły aby nie musiał zapisać się do cechu malarzy - cechu Św. Łukasza.

Jan van Scorel
Wejście Jezusa do Jerozolimy ok. 1527, Muzeum w Utrechcie

Pierwsze prace Jana van Scorela były wyraźnie tworzone pod wpływem Dürera a późniejsze włoskiego renesansu. Malował głównie sceny biblijne i portrety.

Wiele jego prac w holenderskich kościołach zniszczyła holenderska rewolta ikonoklastów (beeldenstorm) a niektóre ocalałe dzieła można podziwiać w Centraal Museum w Utrechcie.