Holenderskie stereotypy przy świątecznym stole
Jak wyglądają święta Bożego Narodzenia w przeciętnym holenderskim domu? Co jest dość typowe na świątecznym stole? Co się Holendrowi kojarzy ze świętami? Każdy dom jest inny, a;e pokusiliśmy się w generalizacje i zebranie największych świątecznych stereotypów w Holandii.
Największym świątecznym przebojem w Holandii jest od 1985 r. satyryczna piosenka "Flappie" (nazwa króliczka) którą śpiewa Youp van 't Hek. Powyżej jej angielska wersja a tu oryginał.
Flappie
Był świąteczny poranek 1961 roku
Tak dobrze to pamiętam
Moja klatka królika była pusta
A mama powiedziała, żebym nie wchodził do szopy
i poszedł się bawić to dostanę cukierka
Nie wiedziała gdzie może być Flappie
zapytała tatę, ale teraz był zajęty w szopie
Rozejrzyj się uważnie za Flappie
Musiał gdzieś chodzić po trawie
Czy zamknąłem klatkę dobrze?
Zamknąłem, tak jak każdego wieczora
Wróciłem nawet poprzedniego wieczora
Nie wiem dlaczego to zrobiłem ale
Stałem przed klatką długi czas, jakbym wiedział
Co teraz wiem
Było Boże Narodzenie 1961 roku
Wszyscy szukamy Flappie, tatuś szukał też
W pobliżu drzew i wody
Ale nie w tej szopie na rowery
Ponieważ tam nie mógł być...
Szukaliśmy razem aż oni poszli na kawę
Rodzina wypiła kawę, ale ja nie musiałem
Myślałem o Flappie, że w nocy może mrozić
grube łzy żalu, zamknąłem klatkę, prawda?
Tak jak każdego wieczora
Było Boże Narodzenie 1961 roku
Jedzono w gwarze, ale to nie miało dla mnie znaczenia
Myślałem o Flappie, moim własnym kochanym Flappie
Gdzie on jest, ani kęs nie przeszedł mi przez gardło
Kiedy po zupie miało przyjść danie główne
Tatuś powiedział zabawnie: "Popatrz Youp, tutaj jest Flapte!"
I widzę srebrny półmisek i Flappie w 3 częściach
Po raz pierwszy zobaczyłem mojego ojca jako okropnego człowieka
I poszedłem do łóżka krzycząc i tupiąc
Najpierw płakałem przez godzinę na narzucie
Jeszcze raz przeklinając u szczytu schodów
I krzyczałem, że Flappie jest mój
Długo stał przed oknem, ale klatka była pusta
To był drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia 1961
Mama dobrze to pamięta, że łóżko ojca było puste
Powiedziałem jej, żeby nie wchodziła do szopy
I jak się będzie ładnie bawić, dostanie cukierka.
Świąteczne sterotypy Holendrów
- Aardappelkroketjes (krokieciki ziemniaczane) - pojawiają się na stole zazwyczaj raz w roku włąśnie na świątecznym obiedzie.
- Gry rodzinne - ze strychu ściągany jest sjoelbak lub na stół idą karty albo gra planszowa. Święta to obowiązkowy dzień gier rodzinnych przy stole - czy ci się to komu podoba, czy nie.
- Lody Viennetta - mrożony deser dla leniwych kojarzący się wielu tylko ze świętami z młodości. A nie zapominajmy, że deser to najważniejsza cześć świątecznego obiadu.
- All I want for Christmas - mama słucha SkyRadio i śpiewa na całe gardło razem z radiem nieśmiertelny przebój All I want for Christmas - tymczasem dzieci się za nią wstydzą.
- Kłótnia - dwa dni cała rodzina pod jednym dachem nieuchronnie musi doprowadzić do kłótni. W drodze świątecznego wyjątku kłótnie są kontrolowane i wypowiadane są zaklęcia typu "laten we het godverdomme gezellig houden!" [zobacz poniżej].
- Przesadne stroje - mężczyźni którzy zawsze chodzą w dżinsach wyciągają na ten jeden dzień z szafy 10-letni garnitur który zresztą już im dawno nie pasuje. Kobiety wciskają się w suknie z błyszczącym brokatem aby wyglądać feestelijk - świątecznie.
- Koszmarne swetry świąteczne - kersttrui - od paru lat stały element ubioru świątecznego któregoś z członków rodziny. O tak, dla jaj.
- Standardowe prezenty - skarpetki, alkohole, perfumy i koperty z kuponami wartości 20 euro.
- Znowu święta bez śniegu - stały element świątecznych rozmów: "jammer, hè, weer geen witte kerst".
- Jakie są twoje noworoczne postanowienia? - na to pytanie przy świątecznym stole, każdy musi być przygotowany: "wat zijn jouw goede voornemens?".
Kerstdiner - świąteczny obiad
Świąteczne stereotypy kulinarne:
- Garnalen - czyli uwielbiane przez wszystkich krewetki jako zakąska czyli amuse.
- Kerstrollade - w wielu domach nadal standard świąteczny (pieczona rolada wieprzowa lub drobiowa).
- Kalkoen (indyk), konijn (królik), parelhoen (perliczka), wild (coś z dziczyzny) a także ulubione na świąteczne okazje fondue albo raclette (rodem ze Szwajcarii) lub typowo holenderski gourmet.
Trzeba dodać, że są lepsze domy, gdzie świąteczny stół jest wyjątkowo ustrojony; srebrna zastawa, kandelabry, wyszukane trudne i drogie dania oraz pasujące najlepsze wina, ale są i domy gdzie rodzina w pierwszy dzień świąt spotyka się np. w ogrodzie zoologicznym i wraz z dziećmi całą chmarą idą na frytki.
Najpopularniejsza świąteczna piosenka w Holandii opowiada o chłopczyku który zabił swego ojca za to, że tatuś upiekł jego ulubionego królika Flappie
Przykład świątecznego menu po holendersku:
- amuse van tijgergarnalen in sinaasappel-knoflooksaus (przekąska z tygrysich krewetek w sosie pomarańczowo-czosnkowym),
- schildpadsoep (zupa żółwiowa)
- beenham van de grilplaat (szynka z grila) lub kaasfondue (fondue serowe), gevulde kalkoen (indyk faszerowany) z cranberry sauce (sos żurawinowy), lub pieczona rolada drobiowa.
- gebakken krieltjes (pieczone kartofelki) lub aardappelkroketjes (krokieciki ziemniaczane)
- asperges met kaassaus (szparagi w sosie serowym)
- eigengemaakte chocolademousse met warme sinaasappelsaus (mus czekoladowy własnej roboty z gorącym sosem pomarańczowym)
Tego typu menu spotkasz w lepszych holenderskich domach gdzie gospodarze poświęcają dwa dni na przygotowanie obiadu w pierwszy dzień świąt.
Kłótnia przy świątecznym stole
Święta to rzadka okazja aby całą rodzina zebrała się przy stole. Idealne miejsce i czas do irytacji suto zakrapianej dobrym winem typu Margaux, Barolo, Chablis.
Powody rodzinnej kłótni przy holenderskim świątecznym stole:
- Czy musimy się pomodlić przed jedzeniem tylko dlatego aby zrobić przyjemność babci?! Babcia jest jedyną osobą która zbiera nas przy jednym stole! Jak babcia umrze to się prawdopodobnie już nigdy razem nie spotkamy!
- A kto znowu przywiózł babcię aż z Drenthe? Oczywiście znowu wujek Karol. Nikt z was nigdy nie myśli o babci!
- Pamiętacie tą kłótnie sprzed siedmiu lat o podział zysku z rodzinnej firmy? Widocznie wujek Jan ma więcej praw i dostał więcej bo jest najstarszy. I do dzisiaj się nic nie zmieniło!
- Sarkazm stołowy: "oczywiście, niech tatuś jeszcze raz nam opowie tę anegdotę o traktorze. Każdy ją lubi. No mów proszę. Będzie znowu śmiesznie. Zacznij opowieść w 1978 roku gdy szedłeś do wojska. Wszyscy na to czekają".
- Nikt nie siedzi przy tym stole dla przyjemności! A ty na pewno nie!
- Znowu te idiotyczne Top 2000 wszech czasów w radiu! Te "Bohemian Rhapsody" nosem mi już wychodzi! Kto w ogóle słucha jeszcze Queen!? I wcale nie jestem pijany!
- Jeśli brat i szwagierka nic o tym nie mówią, to ty musisz zrobić uwagę, że w tej sukience ich córka wygląda na zdzirowatą.
- Indyk? Ludzie! Jest rok 2019! Nikt nie pomyśli, że wśród nas może być wegetarianin? Co on ma tu zjeść? Tych parę kartofli?! To dla was normalne, że zjadamy zdechłe zwierzęta?
- Wychodząc trzaska drzwiami tak mocno, że wypada szyba. Wsiada przeklinając do samochodu ale się opamiętuje, wraca i pomaga posprzątać szkło przy czym złość mu przechodzi i przeprasza za zaistniałą sytuację.
Top 10 powodów kłótni świątecznych
- Teściowa
- Pieniądze (a zwłaszcza ich brak)
- Podróż i czas podróży do teściowej.
- Lokalizacja (w domu lub teściów?)
- Prezenty (jaki budżet na prezenty lub prezenty niezadowalające)
- Stare zadry powracających kłótni rodzinnych.
- Kłótnie wśród dzieci (a czym skorupka nasiąknie...)
- Tradycje, a zwłaszcza ich łamanie.
- Czas (jego brak)
- Zwykłe zmęczenie
Przeczytaj także: